ارزيابي ريسك مخاطرات بالقوه ايمني كاركنان آزمايشگاه‌هاي سه مركز پژوهشي علوم شيلاتي با بكارگيري روش "تجزيه و تحليل عوامل شكست و آثار آن" و تحليل‌هاي آماري

Assessment of potential safety hazards of three fisheries research centers laboratories staff by Failure Modes and Effect Analysis (FMEA) and the relevant statistical methods

زمينه و هدف: شناسايي ريسك خطرات بالقوه موجود در آزمايشگاه‌ها و تلاش در راستاي ايجاد شرايط ايمن براي كاركنان از جوانب مختلف حائز اهميت است. هدف اصلي اين تحقيق بررسي مخاطرات احتمالي در آزمايشگاه‌هاي سه مركز ملي تابعه موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور است. روش بررسي: به منظور ارزيابي مخاطرات احتمالي در آزمايشگاه‌هاي مورد نظر (‌11 آزمايشگاه پژوهشكده اكولوژي خليج فارس و درياي عمان، 9 آزمايشگاه پژوهشكده ميگوي كشور و 2 آزمايشگاه مركز ملي فرآوري آبزيان) و طبقه بندي آنها، از روش "تجزيه و تحليل عوامل شكست و آثار آن" (FMEA) و برخي روش‌هاي آماري مربوط به مقايسه ميانگين‌ها استفاده گرديد. يافته‌ها: سطح ريسك در تمامي آزمايشگاه‌هاي پژوهشكده اكولوژي خليج فارس و درياي عمان بجز آزمايشگاه بنتوز، در حد نيمه بحراني و بحراني قابل ارزيابي است. صرفا در مورد آزمايشگاه آماده‌سازي نمونه، اختلاف معني داري بين اعداد اولويت ريسك در قبل و بعد از اقدامات اصلاحي مشاهده مي‌گردد كه البته در اين مورد نيز اقدامات اصلاحي انجام شده تاثيري در كاهش سطح ريسك نداشته است. در پژوهشكده ميگوي كشور اقدامات اصلاحي در اكثر آزمايشگاه‌ها در كاهش سطح ريسك موثر بوده است (به جز سه آزمايشگاه آلاينده‌ها، ميكروبيولوژي و شيمي فيزيك). در مركز ملي فرآوري سطح ريسك هر دو آزمايشگاه پس از اقدامات اصلاحي به شدت كاهش يافته است. نتيجه‌گيري: با توجه به بالا بودن سطح ريسك در بسياري از آزمايشگاه‌هاي مورد بررسي، اقدامات اصلاحي مناسب پيشنهاد گرديد. اما پس از ارزيابي مرحله دوم مشخص گرديد كه در مورد برخي آزمايشگاه‌ها ‌(بويژه در پژوهشكده اكولوژي خليج فارس و درياي عمان) اقدامات اصلاحي پيشنهاد شده در حد كافي انجام نشده است و از اينرو ميزان ريسك كماكان در سطح بحراني يا نيمه بحراني قابل ارزيابي است.

Background and Objective: Identification of potential risks in laboratories and trying to create safe conditions for the staff is very important from different aspects. The main objective of this study was to evaluate the potential risks in the laboratories of three research centers affiliated to Iranian Fisheries Science Research Institute. Materials and Methods: In order to assess and classify risks associated with working in the laboratories (11 laboratories of the Persian Gulf and Oman Sea Ecological Research Center, 9 laboratories of National Shrimp Research Center and 2 laboratories of National Aquatic Organisms Processing Center), the method of "Failure Mode Effects Analysis" (FMEA) as well as statistical methods (concerning compare means) were used. Results: The risk levels in all the laboratories of the Persian Gulf and Oman Sea Ecological Research Center, except for benthos laboratory, could be evaluated as moderate or high. Only in the case of the sample preparation laboratory, significant differences between the values ​​of RPN before and after corrective action was observed. However, in this case the corrective actions have not been effective in decreasing the risk level. In most laboratories of National Shrimp Research Center, the corrective actions were effective in reducing the risk levels (with the exception of three laboratories). In both laboratories of National Aquatic Organisms Processing Center, after the corrective actions, the risk levels were sharply reduced. Conclusion: Considering the high level of risk in many evaluated laboratories, appropriate corrective actions were proposed. But after the second-stage evaluation, it was realized that the proposed corrective measures in some laboratories (especially in the Persian Gulf and Oman Sea Ecological Research Center) were notperformed sufficiently and hence the risk still was remained at critical or semi-critical leve