واكنش جوانه‌زني و رشد گياهچه علف هرز تاج‌خروس ريشه قرمز (Amaranthus retroflexus) به تنش شوري و خشكي

Reaction of Germination and Seedling Growth of Redroot Pigweed (Amaranthus retroflexus) to Salinity and Drought Stress

تنش شوري و خشكي از عوامل محدودكننده در مراحل جوانه­ زني و استقرار گياهان مي ­باشند. به‌منظور بررسي اثر غلظت­هاي مختلف كلريدسديم و پلي ­اتيلن گلايكول در مراحل جوانه ­زني و رشد گياهچه علف­ هرز تاج­ خروس (Amaranthus retroflexus) آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار در آزمايشگاه بيولوژي علف‌هاي هرز دانشكده كشاورزي دانشگاه بوعلي سينا همدان در سال 1394 انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل سطوح مختلف پتانسيل اسمزي در 6 سطح (صفر، 2-، 4-، 6-، 8- و 10- بار) بودند. نتايج نشان داد كه با افزايش شدت تنش شوري و خشكي به‌صورت معني­ داري از درصد و سرعت جوانه­ زني، طول ريشه ­چه و ساقه ­چه، طول گياهچه و شاخص بنيه گياهچه تاج­ خروس كاسته شد (P<0.05). با افزايش شدت تنش شوري و خشكي از 2- بار به 10- بار، درصد جوانه ­زني به ترتيب 96 و 100 درصد نسبت به شاهد كاسته شد. بيشترين طول گياهچه (7/71 سانتي‌متر) در تيمار شاهد مشاهده شد و با افزايش شدت تنش به 10- بار در تنش شوري به 1/52 سانتي متر و در تنش خشكي به صفر رسيد. برازش مدل سه پارامتري، رابطه بين سطوح مختلف تنش با درصد جوانه ­زني و سرعت جوانه­ زني را توجيه نمود. پارامتر X50 مدل نشان داد كه تنش شوري و خشكي به ترتيب در پتانسيل­ هاي 3/58- و 3/75- بار منجر به كاهش 50 درصدي حداكثر جوانه‌زني شدند. كاهش 50 درصدي سرعت جوانه­ زني در تنش شوري و خشكي به ترتيب در پتانسيل ­هاي 2/58- و 2/88 – بار مشاهده شد كه نشان‌دهنده تأثير بيشتر تنش خشكي بر تاج­ خروس مي‌باشد.

Salt and drought are two major environmental stresses that affect growth and development of plants. In order to study the effects of sodium chloride and polyethylene glycol (6000) on germination characteristics and early seedling growth of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus), two completely randomized designs with 4 replications were conducted at Weed Research Laboratory of Bu-Ali Sina University, Hamedan in 2015. The treatments were salt and drought stress as osmotic potential at six levels (zero (control), -2, -4, -6, -8 and -10 bar). The results showed that when stress increased, germination percentage, germination speed, radicle and plumule length, seedling length and seedling vigor index decreased significantly (p≤ 0.05). With an increase in the intensity of salt and drought stress from zero to -10 bars, redroot pigweed seed germination reduced about 96 and 100 percent, respectively, compared with the control. The highest seedling length in both stresses was observed in the control (7.71 cm) and by increasing stress intensity to -10 bars in both salinity and drought stresses, seedling length was reduced to 1.52 cm and 0 cm, respectively. Fitting of the three-parameter logistic model provided a successful estimation of the relationship between salt and drought stress levels and germination percentage of redroot pigweed as well as germination speed. This model showed that salinity and drought stress at -3.58 and -3.75 bars caused a 50% reduction in maximum germination percentage of redroot pigweed. In addition, 50% decrease in germination speed caused by salinity and drought stress was observed in -2.58 and -2.88 bars, respectively.