پديد آورندگان :
شاكري، معصومه دانشگاه بيرجند - دانشكده كشاورزي , اميني فرد، محمد حسين دانشگاه بيرجند - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني و مركز پژوهشي گياهان ويژه منطقه , بهداني، محمد علي دانشگاه بيرجند - دانشكده كشاورزي - گروه پژوهشي زعفران , طباطبايي، جلال دانشگاه شاهد تهران - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: زعفران(.Crocus sativus L) يكي از مهم‌ترين محصولات كشاورزي و دارويي ايران است كه نقش مهمي در صادرات غيرنفتي دارد. در بيشتر مناطق كشور به علت نياز آبي كم اين محصول و سازگاري مناسب آن با شرايط محيطي، امكان كشت اين گياه وجود دارد. بنابراين، هدف از اجراي پژوهش حاضر، بررسي اثر همزمان محلول‌پاشي هورمون جيبرليك اسيد و وزن بنه مادري بر صفات رويشي، زايشي و عملكرد گل گياه زعفران بود.
مواد و روش‌ها: اين تحقيق به منظور بررسي اثرهورمون جيبرليك اسيد و وزن بنه مادري بر شاخص‌هاي عملكرد گل و ويژگي‌هاي رشدي زعفران، به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با دو سطح اسيد جيبرليك (0 و 20 پي‌پي‌ام) و 3 سطح وزن بنه مادري (شامل گروه‌هاي وزني 4-0/1(ريز)، 8-4/1 (متوسط) و 12-8/1 گرم(درشت) در 3 تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند، در سال 1395 اجرا گرديد. صفات اندازه گيري شده شامل صفات مربوط به برگ (طول و وزن تر و خشك و كلروفيل برگ) و صفات گل (تعداد و عملكرد كل گل تر، متوسط طول كلاله و عملكرد كلاله تر و خشك) بود.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه وزن بنه مادري بر تمامي صفات گل موثر بود، به طوريكه بيشترين تعداد گل، عملكرد گل (به ترتيب 37/72 عدد گل در متر مربع، 6/59 گرم در متر مربع)، متوسط وزن تر گل و متوسط وزن تر و خشك كلاله (به ترتيب 0/381 گرم و 0/025 و 0/0046 گرم) از تيمار بنه‌هاي درشت و كمترين آن‌ها از بنه‌هاي ريز مشاهده شد. همچنين افزايش وزن بنه، سبب بالا رفتن صفات مربوط به برگ (طول برگ، وزن تر و خشك برگ، كلروفيل a، b و كل برگ) شد، به گونه‌اي كه بيشترين اين صفات از تيمار بنه‌هاي درشت و كمترين آن از تيمار بنه‌هاي ريز حاصل شد. اثر اسيد جيبرليك نيز بر اكثر صفات رويشي برگ معني‌دار بود، بطوريكه بيشترين ميزان طول برگ (32/02 سانتي‌متر)، تعداد برگ (6/28 عدد در بوته)، متوسط وزن تر برگ (0/388 گرم)، كلروفيل a (2/03 ميلي‌گرم در گرم وزن تر) از تيمار مصرف جيبرليك اسيد بدست آمد. اسيد جيبرليك در صفات مربوط به گل، تنها بر تعداد گل اثرمعني‌دار داشت، كه باعث كاهش تعداد گل گرديد. همچنين نتايج برهمكنش تيمارها نشان داد، كه بيشترين ميزان كلروفيل b از برهمكنش، بنه‌هاي درشت و مصرف جيبرليك اسيد به دست آمد. بالاترين متوسط طول كلاله نيز از بنه‌هاي متوسط و عدم مصرف جيبرليك اسيد بدست آمد.
نتيجه گيري: بر اساس نتايج اين تحقيق، بنه‌هاي مادري درشت (12-8/1 گرم) اثرات مثبتي بر خصوصيات رشدي، زايشي و عملكرد گل زعفران داشت، در حاليكه، كاربرد جيبرليك اسيد، تنها باعث بهبود صفات رويشي زعفران گرديد و روي صفات مربوط به گل زعفران تاثير معني داري نداشت.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Saffron is one of the most important crops and medicinal plants in Iran and plays an important role in non-oil exports of the country. Saffron is cultivated in most part of Iran, because of low water requirement and well adaptation to diverse environmental condition. Therefore, the present study is to investigate the effects of corm weights and gibberellic acid on yield and vegetative characteristics of saffron.
Materials and methods: The effects of applications of gibberellic acid hormone (GA) and mother weight corm on flower yield and growth characteristics of saffron were evaluated under field conditions. Treatments were tow levels of gibberellic acid (0 and 20 ppm) and three mother corm weights (0.1- 4, 4.1- 8 and 8.1- 12 g). The experiment was designed as factorial arrangement based on randomized complete block design with three replications at the Research station of Faculty of Agriculture University of Birjand during growing season of 2016-2017. The measured indices were included of leaf characteristics (leaf length, fresh and dry weight, chlorophyll a, b and total leaf) and flower characteristics (flower number and fresh total yield, average stigma length, stigma fresh and dry yield).
Results: The results indicated that mother corm weight had significant effect on all flowering traits, so that the highest flowers number, flower yield (37.7% per m2,6.59 g. m-2), flowers fresh weight and stigma fresh weight (0.381 g, and 0.025) was observed from corm weight 8.1-12 g and the least of them was recorded from corm weight 0.1-4 g. Also, with increase corm weight, increased the leaf traits (leaf length, leaf weight, chlorophyll a, b and total leaf), so that the highest and lowest of these traits were recorded with corm weight 8.1-12 g and 0.1-4 g, respectively. It was found that gibberellic acid had significant effect on most vegetative traits of leaves, so that the highest leaf length (32.02 cm), leaf number (28.26), Leaf fresh weight (0.388 g), chlorophyll a (0.203 mg. g) were obtained from gibberellic acid treatment. but, gibberellic acid reduced the number of flowers. Also, interaction effects of gibberellic acid and corm weight had a significant effect on chlorophyll b and stigma length.
Conclusion: According to this study, results showed that corm weight (12-8/1 g) had strong impact on growth characteristics and yield of saffron, increased saffron vegetative and reproductive characteristics, while, the use of gibberellic acid only improved the vegetative traits and didn't affect on saffron flowering traits.
