رفتار تغذيه اي ماهي كپور Cyprinus carpio Linnaeus, 1758 در آب هاي ايراني درياي‌ خزر

Nutritional behavior of Common Carp Cyprinus carpio Linnaeus, 1758 in Iranian waters of Caspian Sea

ماهي كپور (C. carpio) از نقطه نظر تجارتي در سواحل جنوبي درياي خزر به ويژه ساحل شرقي، به لحاظ اينكه 80 درصد صيد آن در اين منطقه صورت مي گيرد، بسيار مهم است. اما علي رغم اهميت و ارزش بالاي اين ماهي، بيولوژي آن در محيط طبيعي كمتر شناخته شده است. اين مطالعه به عنوان بخشي از مطالعات جامع تغذيه اين گونه مي باشد. دراين مطالعه طول و وزن 328 قطعه ماهي در طول دوره نمونه برداري مورد بررسي قرار گرفت حداقل طول ماهيان بيومتري شده براي جنس ماده و نر به ترتيب 63 و 99 ميلي متر و حداكثر براي جنس هاي مذكور 656 و 563 ميلي متر بود. در تركيب سني ماهي كپور براساس اطلاعات بيومتري و كالبد شكافي 11 گروه سني تشخيص داده شد. بررسي رژيم غذايي محتويات دستگاه گوارش، تجزيه و تحليل استراتژي تغذيه اي ماهيان و درصد خالي بودن دستگاه گوارش در فصول مختلف با استفاده از روش گرافيكي كاستلو صورت گرفت. از تعداد 328 قطعه ماهي بررسي شده تعداد 235 معده خالي ،تعداد 66 معده محتوي غذا بودند. درصد خالي بودن دستگاه گوارش بين 69/72 درصد تا 75 درصد متغير بود، بيشترين آن مربوط به فصل زمستان و كم ترين آن مربوط به فصل بهار بود. شاخص هاي تغذيه اي شامل: درصد احتمالي (Fi)، درصد فراواني (Ai) و شاخص غالبيت (Ip) هر يك از طعمه هاي غذايي موجود در دستگاه گوارش ماهي در فصول مختلف مورد بررسي قرار گرفت كه نرم تنان در تمام فصول بالاترين اولويت را به خود اختصاص داده بودند. يكي از دلايل تغيير در اولويت هاي آيتم هاي غذاي اين ماهي، فراواني قابليت دسترسي منابع غذايي مي باشد. در حقيقت ماهي كپور در تغذيه، فرصت طلب و انعطاف پذير بوده و مي تواند طعمه غذايي را براساس فراواني و قابليت دسترسي ترجيح دهد. در فصل بهار، بعد از نرم تنان خانواده كرم هاي حلقوي و در فصول زمستان و پاييز، گياهان بيشترين مقدار را در معده ماهيان تشكيل مي دادند.

Common carp (C. carpio) is remarkable commercially in the southern Caspian Sea, especially in the southeastern coast. Its biology in natural environments has been less studied despite the commercial importance and value of this species. In this study, a total of 328 specimens were sampled and analyzed during the sampling period. The minimum and maximum length for females and males were 63 mm and 99 mm, 656 mm and 563 mm, respectively. The species included 11 age groups on the basis of biometric data and the autopsy. Analysis of fish feeding strategies and percentage of empty digestive tract in different seasons was conducted using the Costello (1990) graphical method. Out of the 328 fish which were examined, 235 empty stomachs and 66 stomachs containing food were observed. The Stomach emptiness percentage was variable between 69.72 to 75 % in which the maximum and minimum was reported for winter and spring, respectively. Feeding indexes including: probability percentage (Fi), frequency percentage (Ai) and dominance index (Ip) were examined in the digestive tract during different seasons. In all seasons, the highest digestive content was related to molluscs. The annelids presented the second highest content in the fish stomach in spring and plants indicated the highest content in fall and winter. The most reason for changing in the priorities of the food items during the period of study is the abundance of available food sources. In fact, C. carpio is an opportunistic and flexible feeder based on abundance and accessibility of foods.