اثر تنش رطوبت بر عملكرد و شاخص‌هاي كيفي زعفران

(.Effect of moisture stress on yield and qualitative indices of saffron(Crocus sativus L

به منظور مطالعه اثر تنش رطوبت بر گل­آوري و عملكرد زعفران، پژوهشي در سال­هاي1391 و 1392 در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي شهرستان گناباد اجرا شد. اين آزمايش در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي و با پنج تيمار( 70% ظرفيت زراعي ،60% ظرفيت زراعي، 50% ظرفيت زراعي، C1 و C2 ) و 4 تكرار در نظر گرفته شد. ويژگي­هاي كمي مورد مطالعه شامل تعداد گل، وزن تر گل، وزن خشك كلاله، تعداد بنه ­هاي خواهري در پايان دوره، وزن بنه ­ها در پايان دوره، مقدار پوشال پيازها و وزن خشك برگ­ها و ويژگي­هاي كيفي نيز شامل اندازه ­گيري پيكروكروسين،كروسين و سافرانال بودند. نتايج نشان داد كه با افزايش تنش رطوبت ويژگي­هاي كمّي زعفران كاهش و شاخص ­هاي كيفي آن بهبود يافت. با افزايش روند خشكي، مقادير ويژگي­هاي كمّي كاهش يافتند كه بطور مكرر در گياهان زراعي ديگر نيز گزارش شده است. از طرف ديگر، افزايش تنش رطوبت همراه با تجمع مواد مؤثره در گياهان است و تأكيد بر همبستگي منفي بين خصوصيات كمّي و كيفي مي­باشد و تعداد و وزن بنه­ها با افزايش تنش رطوبت كاهش نشان داده است. همچنين تعداد گل در واحد سطح در ظرفيت زراعي، 70 درصد از ساير تيمارها بيشتر بود. كلاله خشك زعفران كه همان زعفران اقتصادي مي­باشد نيز در ظرفيت زراعي، 70 درصد از ساير تيمارها بيشتر بود كه البته با تيمار چهار مرتبه آبياري تفاوت معني­ داري را نشان نداد. در تيمار 70 درصد اكثر ويژگي­ها، برتري نشان داده اما معني­ دار نبوده است و از آنجايي كه چهار مرتبه آبياري منطقي ­تر به نظر مي­رسد اين تيمار توصيه مي­شود.چهار مرتبه آبياري همان عرف محل باضافه يك مرتبه آبياري در نيمه مرداد مي‌باشد كه اثرات مثبت سودمندي بر عملكرد زعفران خواهد داشت.

In order to study effects of moisture stress on saffron flowering, yield and quality this research was conducted in 2012 and 2013 at the Experimental Farm of Research Station of Agriculture and Natural Resources in Gonabad county. This experiment was arranged as RCBD with five treatments(70% field capacity,60% FC,50% FC,C1 and C2) and four replicates. Quantitative traits under study included no. of flowers, fresh weight of flowers, dry weight of stigma, no. of sister corms at the end of experiment, corm weights at the end of experiment, amount of corm covering and dry weight of leaves and qualitative traits were picrocrocin, crocin and safranal. Results showed that by increasing moisture stress, quantitative traits of saffron decreased and its qualitative indices increased. By increasing moisture stress rate of quantitative traits decreased that has been repeatedly reported in other crops. On the other hand, rise of moisture stress is along with accumulation of plant ingredients and it emphasizes on negative correlation between quantitative and qualitative traits and corm no. and weight have decreased by increasing moisture stress. Flower no./m2 in FC 70% was higher than other treatments. Dry weight of saffron that is economical saffron was also higher than other treatments in FC 70% that it has shown a significant difference with the treatment of four times of irrigation. In the treatment 70% most traits showed superiority relative to other treatments but was not significant and as four times of irrigation is more logical it is recommended to saffron farmers. Four times of irrigation is the local tradition from the past that is supplemented with a further irrigation in mid-summer that has beneficial effects on saffron yield.