مقايسه دو روش باززايي مستقيم و غيرمستقيم در توليد برگ‌هاي حاوي پايه جوانه در چغندرقند

Comparison of Direct and Indirect Regeneration Methods in Producing Leaf Buds in Sugar Beet

چغندرقند يكي از گياهان صنعتي مهم در ايران و جهان است. پايه جوانه روي برگ، از جمله مهم‌ترين ريزنمونه ­هاي مورد استفاده در تراريزش اين گياه است. به­ منظور مطالعه ­ي صفت برگ­ هاي حاوي پايه جوانه در محيط پايه موراشيك و اسكوگ (MS)به دو روش باززايي مستقيم و غيرمستقيم، يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار انجام گرفت. در روش باززايي مستقيم هورمون­ هاي بنزيل آدنين (BA) و نفتالين استيك اسيد (NAA) هر يك به ميزان 0/5 ميلي­ گرم در ليتر و در روش باززايي غيرمستقيم هورمون­ هاي 2-4-D و كينتين (Kin)هر يك به ميزان 0/5ميلي ­گرم در ليتر، دو لاين چغندرقند (SBSI-04 و SBSI-02) و سه نوع ريزنمونه ­ي برگ پايه جوانه (جوانه انتهايي)، برگ و دمبرگ فاكتورهاي مورد مقايسه در اين آزمايش بودند. نتايج تجزيه واريانس اين مطالعه نشان داد كه لاين SBSI-02 با تفاوت معني­ داري بيشترين باززايي را نشان داد. همچنين اثر نوع ريزنمونه، لاين و روش باززايي روي كارآيي باززايي ريزنمونه ­ها معني ­داري (P≤0.01)بود. ميزان كارآيي باززايي نيز تحت تأثير اثرات معني­ دار (P≤0.01) ريزنمونه × لاين قرار گرفت. نتايج اين آزمايش نشان داد روش باززايي اثر معني ­دار (P≤0.01) روي كارآيي باززايي داشت، اما بين دو روش باززايي مستقيم و غيرمستقيم اختلاف معني ­داري وجود (P≤0.01)نداشت.

Sugar beet is an industrial important crop plant in Iran and the rest of the world. Leaf buds emerging on leaves are the most important explants used in the transformation of sugar beet. In order to study the production of leaf buds by direct and indirect organogenesis in sugar beet, an experiment was carried out as factorial in a randomized complete design with four replications. In direct regeneration method, Benzyl adenine (BA, 0.5 mgL-1) and Naphthalene Acetic Acid (NAA, 0.5 mgL-1), and in indirect method 2-4-D (0.5 mgL-1) and kinetin (Kin, 0.5 mgL-1) along with two sugar beet lines (SBSI-04 and SBSI-02), three types of leaf explants, including terminal bud, leaf and petiole, were used. Analysis of variance (Anova) showed that SBSI-02 line produced the highest rate of regeneration. Furthermore, the effect of explant type, line and regeneration method on plantlet regeneration was significant (P ≤ 0.01). Regeneration efficiency was also influenced by the line× explants interaction (P ≤ 0.01). The results of this experiment showed that although the regeneration method had a significant effect on the efficiency of regeneration, but there was no significant difference between direct and indirect regeneration methods.