پديد آورندگان :
اميني، عليرضا دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي - دانشكده اقتصاد و حسابداري , فرهادي كيا، عليرضا معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري - دفتر برنامه ريزي اقتصاد كلان و ارزيابي برنامه , ازوجي، علاءالدين دانشگاه تربيت مدرس - معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري - معاون دفتر برنامه ريزي اقتصاد كلان و ارزيابي برنامه
كليدواژه :
اندازه‌گيري بهره‌وري , بهره‌وري كل عوامل , سرمايه انساني , سرمايه اجتماعي , فناوري
چكيده فارسي :
اندازه‌گيري بهره‌وري روش مناسبي براي ارزيابي عملكرد فعاليت‌هاي اقتصادي به شمار مي‌آيد. اين مقاله، روش جديد و متناسب با نظام آماري ايران براي اندازه‌گيري شاخص‌هاي بهره‌وري مبتني بر ارزش خدمات مولد سرمايه (بر اساس آمارهاي حساب‌هاي ملي SNA93 بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران) را معرفي مي‌كند كه امكان محاسبه شاخص‌هاي مذكور را با جامعيت تمام فعاليت‌هاي اقتصادي (به‌ويژه فعاليت‌هاي خدماتي) ميسر مي‌سازد. همچنين براي اولين بار شاخص‌هاي بهره‌وري جزئي و كلي عوامل توليد (شاخص‌هاي عمومي بهره وري) به تفكيك 17 بخش اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ايران براي دورة 1385-1375 اندازه‌گيري و تحليل شده است. به منظور محاسبة شاخص‌هاي بهره‌وري فراتر از عوامل نيروي كار و سرمايه و در نظر گرفتن برون سپاري و اثرات توزيع مجدد منابع بين فعاليت‌ها، از ارزش ستانده به عنوان خروجي در اندازه‌گيري شاخص‌هاي بهره‌وري استفاده شده است. در ضمن، شاخص بهره‌وري كل عوامل (TFP) با استفاده از تقريب ترنكوئيست شاخص ديويژيا محاسبه شده است. بر اساس نتايج به‌دست آمده از اندازه‌گيري شاخص‌هاي بهره‌وري در دورة 1385-1375، موفق‌ترين بخش در استفادة بهينه از منابع، بخش كشاورزي است كه توانسته است حدود 47 درصد از رشد توليد خود را از طريق ارتقاي بهره‌وري كل عوامل به‌دست آورد. در مقابل، بخش‌هاي استخراج نفت و گاز و پالايش، ساير معادن، تأمين آب، برق و گاز، ماهيگيري، هتلداري و اداره امور عمومي، دفاع و تأمين اجتماعي در ارتقاي بهره‌وري ناموفق بوده‌اند و تمامي رشد توليد خود را از طريق استفادة بيشتر از منابع به‌دست آورده‌اند. در مجموع، نتايج اين مطالعه نه تنها موجب فراهم سازي مقدمات و بررسي‌هاي لازم براي اجرايي‌نمودن ماده 79 قانون برنامة پنجم توسعة كشور در زمينة اندازه‌گيري شاخص‌هاي بهره‌وري خواهدشد، بلكه باعث افزايش دقت اندازه‌گيري شاخص‌هاي بهره‌وري و تفكيك بيشتر آن در سطح بخش‌هاي اقتصادي و ارزيابي دقيق‌تر عملكرد اين شاخص‌ها در ايران و مقايسه با ساير كشورهاي موفق مي‌گردد. در نهايت نيز براي رفع نارسايي‌هاي نظام آماري كشور از منظر اندازه‌گيري دقيق‌تر بهره‌وري، توصيه‌هايي ارائه شده است.
چكيده لاتين :
Productivity is one of the important macroeconomic subjects, especially in area of economic growth. This study, introduces new method for measuring Productivity indices base on capital services value (Regarding statistical sources, SNA93, CBI of Iran) and it provides possibility of accounting the indices for all of economic activities, in particular services sector. Also, first time total and partial Productivity indices are measured and analysized on separation 17 sectors of Iran economical, social and cultural. Because of calculation of Productivity indices farther up from labor force and capital factors, it not only enable us how to measure productivity of intermediate consumption but also traces the redistribution effect of resources in the cases where the activities are outsourced, and is used output value as outflow in measuring productivity indices. Furthermore, At macro level indices of total factor Productivity (TFP) are calculated on Tornquist approximate of Divisia index.
The results shows that productivity indices at 1996-2006 period, agriculture sector is the most successful of sector in using of optimal resources and that it got 47 percentage from its production growth through TFP promotion. Against, sectors of oil and gas extraction and refining, minerals others, electricity, gas and water supply, fishing, hotel and general affairs administration, defend and social security won't success, and all production growth were to using greater resources. On the whole, based on these findings not only provide preparations and necessary facilities to execute article 79, law of development 5th plan, but also lead to increasing careful of Productivity indices measurement and separating it in economic sectors level and so evaluating operation of the index in Iran at compare other success countries. Finally this paper has aimed to offer some recommendations towards the improvement in statistical systems used by the relevant entities engaged in productivity measurement in Iran.
