چكيده فارسي :
سابقه و هدف: دگرآسيبي (آللوپاتي) شامل هر گونه تأثير زيانبار يا سودمند به صورت مستقيم يا غير مستقيم است كه توسط اندامي از گياه روي گياهي ديگر با توليد تركيبات شيميايي صورت مي‌گيرد. پيش‌بيني هايي در ارتباط با كنترل علف‌هاي هرز با استفاده از پديده دگرآسيبي وجود دارد. يكي از مهم ترين علف‌هاي هرز تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) است. هدف اين تحقيق كنترل علف هرز تاج‌خروس با استفاده از مواد آللوپاتيك (عصاره هاي يكنواخت الكلي و آبي) از پنج گونه گياه آپارتماني سمي بود.مواد و روش ها: اين آزمايش در دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس در سال 1393 به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار انجام شد. عامل هاي مورد آزمايش شامل عصاره پنج گياه سمي خرزهره (Nerium oleander)، ديفن باخيا (Dieffenbachia amoena)، كالاديوم (Caladium candidum)، ليليوم (Lilium ledebouri) و داوودي (Chrysanthemum indicum) در سه غلظت 5، 15 و 25 درصد از دو نوع آبي و الكلي به همراه تيمار شاهد آنها بود. به منظور ارزيابي قابليت (پتانسيل) دگرآسيبي غلظت هاي مختلف در حالت الكلي و آبي پنج گونه گياه سمي مورد بررسي، مؤلفه هاي طول ريشه چه و ساقه چه تاج‌خروس، بيشترين جوانه زني، سرعت جوانه زني، يكنواختي جوانه زني، درصد جوانه‌زني، طول گياهچه و شاخص بنيه بذر مورد مقايسه قرار گرفت. بررسي هاي گلداني براي ارزيابي قابليت دگرآسيبي عصاره گونه هاي مورد نظر بر پارامترهاي رشدي و فيزيولوژيكي مانند وزنتر و وزن خشك برگ ساقه و گل آذين و سطح برگ تاج خروس، به اجرا درآمد.نتايج و بحث: نتايج گوياي آن بود كه بيشترين طول ريشه چه و ساقه چه، بيشينه جوانه زني، سرعت جوانه زني، يكنواختي جوانه زني، درصد جوانه زني، طول گياهچه و شاخص بنيه بذر در تيمار بدون عصاره مشاهده شد. در حالي كه تيمارهاي مختلف عصاره هاي گياهي باعث كاهش شديد صفات بالا شد. بيشترين وزن خشك برگ در تيمار عصاره آبي 5 درصد محلول پاشي گياه ديفن باخيا مشاهده شد. بيشترين وزن خشك گل آذين در عصاره 5 درصد خاكپاش الكلي در گياه ليليوم به دست آمد. بيشترين وزن خشك و وزن تر ساقه در تيمار خاك پاش آبي عصاره 5 درصد و بيشترين سطح برگ در تيمار 5 درصد محلول پاشي آبي عصاره گياه كالاديوم مشاهده شد. بيشترين وزن تر برگ و وزن تر گل آذين در تيمار خاكپاش آبي عصاره 5 درصد گياه خرزهره به دست آمد. بين تأثير گياهان تيره كلم روي درصد جوانه زني و طول ساقهچه كلزا اختلاف معنيداري مشاهده شد، به طوري كه كلزا بيشترين و تره تيزك وحشي كمترين قابليت بازدارندگي از خود نشان دادند ولي اختلاف معنيداري بين تأثير آنها روي رشد ريشهچه ديده نشد. اختلاف معنيداري بين گياهان زينتي از نظر درصد جوانه زني و طول ساقهچه وجود داشت. به طوركلي با افزايش غلظت عصاره، صفات مورد بررسي به طور مشخصي كاهش يافتند، كه اين امر مي تواند ناشي از افزايش ميزان دگرآسيبي‌هاي شيميايي (آللوكميكال ها) و افزايش سميت روي صفات مورد بررسي باشد. همچنين مي توان استنباط كرد كه دگرآسيبي‌هاي شيميايي مي‌توانند گزينشي عمل كنند، نكته‌اي كه در مبحث كنترل علف هاي هرز بسيار مورد تأكيد و نظر است. از سويي در تاج‌خروس ريشه قرمز رشد ريشه نسبت به ساقه بيشتر مهار شد و نوع عصاره الكلي نسبت به آبي تأثير بيشتري در كاهش ميزان صفات مورد بررسي در اين آزمايش داشت.نتيجه گيري: اين نتيجه گزارش هاي پيشين را كه رشد ريشه چه نسبت به ساقهچه حساستر بوده و همهي صفات گياهي تحت تاّثير اثرگذاري هاي منفي دگرآسيبي قرار مي گيرد و باعث كاهش رشد آنها ميشود، به طوركامل تأييد مي‌كند.
چكيده لاتين :
Introduction: Allelopathy is how one plant, by producing chemical compounds, affects another plant, either in a
harmful or beneficial way, directly or indirectly (Prati and Bossdorf, 2004). Allelopathic phenomena have existed
since the distant past and there are estimates in connection with weed control using this material. Pigweed
(Amaranthus retroflexus) is one of the most important weeds (McNaughton et al., 2005). This study aimed to
control pigweed using allelopathic substances (alcohol and aqueous extracts) of five species of poisonous
houseplants.
Materials and methods: This experiment was conducted as a factorial in a completely randomized design at the
Agricultural Faculty, Tarbiat Modarres University in 2014. Experimental factors included five poisonous
houseplants (oleander (Nerium oleander), Dieffenbachia amoena, Caladium candidum, Lilium ledebouri and
Chrysanthemum indicum) at three concentrations of 5%, 15% and 25% of aqueous and alcohol extract, as well as
their control. To evaluate the allelopathic potential of different concentrations in the alcoholic and aqueous phases
of five poisonous species, root and shoot length, maximum germination, germination rate, uniformity of
germination, germination percentage, seedling length and vigor index were compared. A glasshouse study was
conducted to evaluate the effect of the potential of allelopathic extractions on the growth and physiological
parameters such as the fresh and dry weight of leaves, stems and inflorescence, and the leaf area of redroot pigweed.
Results and discussion: Results showed that the longest roots and shoots, maximum germination, germination
rate, germination uniformity, germination percentage, seedling length and vigor index were observed in the
treatment without extract, while the different extract treatments caused a sharp decline in trait values. The highest
leaf dry weight was observed in a foliar application of 5% aqueous extract of diphenhydramine. The highest dry
weight of inflorescences was seen in an alcoholic extract treatment that was applied to the soil with 5% of the
Lilium extract. The highest dry and fresh weight of stem was observed in caladium aqueous extract with 5% of
the extract applied to the soil. The highest leaf area occurred with a foliar application of 5% caladium extract. The
highest fresh weight of leaf and inflorescences was obtained in aqueous soil treatment of 5% oleander extract.
Previous studies showed that the effect of plants from the cabbage family on canola seed germination and seedling
length are significant. The results showed that canola had maximum and cress minimum potential of inhibition.
However there was no significant difference in their effects on root growth (Rezaei-Nodehi et al., 2003). There
were significant differences between ornamental plants in terms of germination percentage and seedling length.
Generally, the higher concentration of the extract decreased the traits values which can be increased by increasing
the amount and toxicity of allelochemicals. Also, it can be deduced that allelochemicals may be selective. This
point is emphasized in the topic of weed control. On the other hand, root growth in redroot pigweed was inhibited
more than shoot growth. Compared to the aqueous extracts, alcoholic extracts were more effective in decreasing
the values of traits in this experiment. Conclusion: The results of this research confirm the previous reports that the growth of the root was more sensitive
than the shoot and all plant traits can be affected negatively by allelopathic substances and their growth reduced.
