پديد آورندگان :
زرگريان، نگين دانشگاه رازي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، كرمانشاه، ايران , باقري، عليرضا دانشگاه رازي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، كرمانشاه، ايران , نصرتي، ايرج دانشگاه رازي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، كرمانشاه، ايران , مندني، فرزاد دانشگاه رازي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، كرمانشاه، ايران
كليدواژه :
تنوع گونه اي , درصد تاج پوشش , سايه اندازي , رقابت علف هاي هرز
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: عدس به‌عنوان يكي از مهم‌ترين حبوبات در نظام‌هاي كشاورزي، به دليل ويژگي‌هاي ساختاري توان رقابتي ضعيفي با علفهاي هرز دارد. از اين‌رو مديريت و مهار (كنترل) علفهاي هرز براي جلوگيري از كاهش عملكرد عدس ضروري به نظر مي‌رسد. به‌طورعموم در كشتزارهاي كشاورزي عملكرد تحت تأثير تداخل تك گونه‌اي علفهاي هرز قرار نداشته و حضور چندين گونه علف هرز منجر به كاهش محصول مي‌شود. لذا بررسي تداخل چند گونه اي علفهاي هرز در سطح كشتزار اطلاعات سودمندي را به همراه دارد. با توجه به مطالب ياد شده در اين بررسي تداخل چند گونه اي علف هاي هرز با عدس در شرايط طبيعي ديمزار مورد بررسي قرار گرفت. مواد و روش ها: اين آزمايش در يكي از كشتزارهاي عدس ديم پاييزه پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه رازي، كرمانشاه انجام شد. نمونه‌برداري در دو مرحله به‌صورت نظام‌يافته (سيستماتيك) در قالب شبكه‌اي از نقاط منظم مربعي با فاصله‌هاي 7 متر با استفاده از چهارگوشه (كوآدرات) يك متر مربعي انجام و مختصات جغرافيايي هر يك از نقاط نمونه‌برداري با استفاده از دستگاه GPS ثبت شد. نخستين نمونه‌برداري همزمان با مرحله پيش از گلدهي عدس به‌صورت غير تخريبي با ثبت تراكم، ارتفاع و درصد تاج پوشش گونه‌هاي مختلف علف هاي هرز و درصد تاج پوشش عدس انجام شد. دومين نمونه‌برداري، در آخر فصل رشد، به‌دقت در همان نقاط نمونه‌برداري اول، به‌صورت تخريبي با ثبت وزن خشك و تراكم علفهاي هرز و عملكرد عدس انجام شد. رابطه بين تراكم و ارتفاع و تاج پوشش علفهاي هرز با عملكرد عدس با استفاده از روابط رگرسيوني مورد بررسي قرار گرفت. نتايج و بحث: نتايج مربوط به ارزيابي تأثير تراكم، درصد تاج پوشش و ارتفاع علفهاي هرز كشتزار بر عملكرد عدس، نشان داد، مدل رگرسيوني مربوطه (p≤ 0.01) معنيدار بوده و قادر به بيان تغييرات متغير وابسته تحت تأثير متغيرهاي مستقل بود، افزون براين عملكرد عدس به‌طور شايان توجهي تحت تأثير تراكم و درصد تاج پوشش علفهاي هرز كشتزار قرار گرفت (p ≤0.01)، به اين ترتيب كه با افزايش تراكم و درصد تاج پوشش علف هاي هرز (به ترتيب با ضريب هاي كاهشي 0/62- و 0/67-) از ميزان عملكرد عدس كاسته شد. اين در حالي بود كه ارتفاع علفهاي هرز تأثير معني‌داري بر عملكرد عدس نشان نداد. بررسي همبستگي بين تراكم علف هاي هرز با عملكرد عدس نشان داد، از ميان علفهاي هرز غالب ديمزار، تنها سه علف هرز سلمه تره (Chenopodium album)، علف هفت بند (Polygonum aviculare) و خردل وحشي (Sinapis arvensis) همبستگي منفي معني داري با عملكرد عدس داشتند، نيز در نتايج بررسي خود روي روابط علفهاي هرز و گندم پاييزه، گزارش كردند، از ميان هفت گونه علف هرز موجود در گندمزار تنها سه گونه داراي تأثيري منفي بر عملكرد گندم بودند. بررسي رابطه بين درصد تاج پوشش علف هاي هرز با عملكرد عدس نشان داد، چهار علف هرز خردل وحشي، خار زردك (Picnomon acarna)، دانه مرغ (Cerastium perfoliatum) و پيچك صحرايي صورتي Convolvolus stachydifolius) همبستگي منفي معني داري با عملكرد عدس داشتند. به‌طور كلي، سطوح مختلف درصد تاج پوشش علفهاي هرز يادشده از نظر كاهش عملكرد عدس اختلاف معنيدار داشتند، به‌طوري كه با افزايش درصد تاج پوشش علفهاي هرز عملكرد عدس روند كاهشي نشان داد. نتايج ديگر تحقيقات نيز نشان داده، گياهان با افزايش سطح تاج‌پوشش (كانوپي) گياهان مجاور تحت تأثير قرار مي گيرند. نتيجه‌گيري: نتايج اين تحقيق نشان دهنده تأثير معني دار تراكم و تاج پوشش علف هاي هرز بر عملكرد عدس بود، به‌طوري‌كه افزايش تراكم و تاج‌پوشش علف هاي هرز سبب كاهش معني دار عملكرد عدس شد. همچنين، نتايج نشان داد، علفهاي هرز توانستند تأثيرگذاري‌هاي منفي يا مثبت بر عملكرد گياه زراعي داشته باشند، به‌طور كلي در ميان علف هاي هرز ثبت شده در ديمزار تنها چند گونه علف هرز تأثير منفي شايان توجهي بر عملكرد عدس داشتند.
چكيده لاتين :
Introduction: : Lentils are one of the most important legumes in agricultural systems. Unfortunately, they
compete poorly with weeds due to morphological characteristics. Weed control is therefore necessary to prevent
yield loss. Yield is not generally affected by single-species weed interference but the presence of several different
weeds leads to reduced crop yields (Song et al., 2017). Therefore, the study of multi-species weed interference
provides useful information at the field level. Regarding the material mentioned in this study, the interference of
multi-species weeds with lentil in natural field conditions was investigated.
Materials and methods: This experiment was conducted on one of the lentil fields of the Agricultural and Natural
Resources Campus of Razi University in Kermanshah. Sampling was systematically carried out in two stages in
a network of regular points with 7-meter spacing using a 1-square meter quadrate. The geographic coordinates of
each sampling point were recorded using a GPS device. The first stage of non-degraded sampling was done at the
the pre-flowering stage of lentil and recorded density, height and the percentage of weed canopy and lentil canopy.
The second stage of sampling was carried out precisely at the same points of the first sampling. The recorded
variable in this stage included dry weight, weed density, and lentil yield. Relationship between weed density,
canopy percentage and height with lentil yield were investigated using regression function.
Results and discussion: The results showed that the regression relationships between weed density, canopy
e
variations of the dependent variable affected by independent variables. According to the model, lentil yield was
weed density and canopy percentage with decreasing coefficients of 0.62 and 0.67T respectively. Weed height
did not show a significant effect on yield. Correlation coefficients between weed density and lentil yield indicated
that there were significant negative correlations between three weeds of high density including Chenopodium
album, Polygonum aviculare and Sinapis arvensis with lentil. In a study about the relationship between weeds
and autumn wheat, researchers also reported that just three species of the seven weed species in the field had a
negative effect on wheat yield (Noroozi et al., 2003). Mean comparison of lentil yield affected by different levels
of weed canopy indicated that the effect of the weed canopy on lentil yield was significant. The highest yield was
observed when the weed canopy was 0-10% and the lowest when the weed canopy was 60-70%. Investigating the
relationship between weed canopy percentages and lentil yield showed that there were significant negative
correlations between the four weeds including Sinapis arvensis, Picnomon acarna, Cerastium perfoliatum, and
Convolvolus stachydifolium with yield. In general, the different levels of weed canopy percentage had a significant
effect on lentil yield. The yield showed a decreasing trend with increasing weed canopy percentage. Research has
also shown that plants are affected by increasing canopy levels of adjacent plants (Cressman et al., 2011).
Conclusion: The results of the study indicated the significant effect of weeds on lentil yield, so that increasing the
density, weed density, and canopy can reduce yield. The results also showed that weeds can have negative or
positive effects on crops. Among weeds registered in the field, only a few weed species had a significant negative
effect on lentil yield.
