اثر ضد قارچي عصاره آويشن شيرازي و چويل بر قارچ عامل پژمردگي گوجه‌فرنگي، Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici، در شرايط آزمايشگاهي و گلخانه اي

Evaluation of antifungal activity of Shirazi thyme and Chavil extracts on Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici, the causal agent of tomato wilt under laboratory and greenhouse conditions

بيماري پژمردگي فوزاريومي گوجه فرنگي ناشي از Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici از مهم‌ترين بيماري‌هاي اين محصول محسوب مي‌شود. با توجه به خطرات زيست محيطي كه ناشي از مصرف بي‌رويه سموم شيميايي است، استفاده از روش‌هاي غيرشيميايي و طبيعي جهت كنترل عوامل بيماري‌زا، ضروري به نظر مي‌رسد و لذا اين تحقيق با هدف امكان سنجي استفاده از عصاره‌هاي گياهي در مبارزه با بيماري پژمردگي فوزاريومي گوجه فرنگي انجام شد. در اين بررسي اثر ضدقارچي عصاره دو گياه چويل Ferulago angulata و آويشن شيرازي Zataria multiflora بر قارچ Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici در آزمايشگاه و گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. غلظت­ هاي 0/4، 0/8 و 1/2 درصد از عصاره ­هاي مذكور به محيط كشت PDA اضافه شد و محيط كشت بدون عصاره به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. تاثير عصاره آبي اندام ­هاي هوايي اين دو گياه به تفكيك در جلوگيري از رشد ميسيليوم قارچ در محيط غذايي PDA در داخل تشتك پتري مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه عصاره­ هاي به كار برده شده بر رشد اين قارچ اثر بازدارندگي دارند كه تأثير عصاره‌ي برگ آويشن شيرازي با غلظت‌ 1/2 درصد بيشتر از برگ چويل ارزيابي گرديد. در شرايط گلخانه‌اي نيز تاثير گياهان مذكور با سه غلظت فوق در يك طرح كامل تصادفي بر پايه فاكتوريل با 12 تيمار انجام شد و شدت آلودگي با الگوي Ishikawa تعيين گرديد. تيمار­هاي برگ آويشن شيرازي با غلظت 0/4، 0/8 و 1/2 درصد، برگ چويل با غلظت 1/2 و گل چويل با غلظت 0/8 و 2/1 درصد بهترين تيمار­ها در آزمايش گلخانه ­اي ارزيابي شدند.

Fusarium wilt is one of the most important diseases of tomato plants. Because of the environmental hazards of chemical pesticides, it is necessary to use the non-chemical and natural methods to control the plant pests and pathogens. This study was performed to assess the possibility of replacing chemical fungicide with plant extracts. The antifungal effect of two plant extracts from Shirazi thyme, Zataria multiflora and Chavil, Ferulago angulata on the fungus Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici was studied in the laboratory and greenhouse conditions. Concentrations of 0.4, 0.8 and 1.2 percent of aqueous extracts of the mentioned plants were added to PDA medium and water treatment without extract was used as control. The inhibitory effect of the aqueous extract of dried aerial parts of the plants on fungus grown on PDA medium was studied in vitro. Results showed that the extracts of both plants have an inhibitory effect on the growth of the fungus. Leaf extract of Z. multiflora at the concentration of 1.2% was more effective than that of F. angulata. In greenhouse experiments, the inhibitory effect of the plant extracts was evaluated in a completely randomized design with 12 treatments, based on the factorial Ishikawa pattern. In this experiment, leaf extract of Z. multiflora at the rates of 0.4, 0.8 and 1.2% and leaf and flower extracts of F. angulata each at the rate of 1.2% were best treatments.