تحليل چشم‌انداز توسعه تكنولوژي‌هاي انرژي خورشيدي در ايران به روش تلفيقي از SWOT و DEMATEL

Development of Solar Energy Technologies in Iran: SWOT and DEMATEL Methods

كشور ايران، دومين كشور داراي منابع گوناگون انرژي در خاورميانه است. اين كشور، علاوه بر منابع فراوان انرژي مانند نفت و گاز طبيعي، داراي منابع بزرگ انرژي تجديدپذير از جمله انرژي خورشيدي، بادي، زمين‌گرمايي و آبي است. با اين وجود، روند توسعه تكنولوژي‌هاي انرژي تجديدپذير به‌ويژه انرژي خورشيدي در ايران با روند جهاني قابل مقايسه نيست. در اين پژوهش، به تحليل و شناخت عوامل مؤثر بر توسعه تكنولوژي‌هاي انرژي خورشيدي در ايران به كمك روش‌هاي SWOT و ديمتل پرداخته شده است. بدين منظور، از طريق نمونه‌گيري هدفمند، افراد خبره شامل كارشناسان حوزه تكنولوژي‌هاي انرژي خورشيدي انتخاب شدند و نظر آنها از طريق مصاحبه باز و سپس پرسشنامه روش ديمتل جمع‌آوري شد. پس از جمع آوري نظر خبرگان، ابتدا به تحليل نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهديدات تكنولوژي‌هاي انرژي خورشيدي پرداخته و سپس با بكارگيري تكنيك ديمتل، شاخص‌هاي اثرگذار و اثرپذير در ماتريس SWOT شناخته شده‌اند. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، مهمترين شاخص‌هايي كه در عدم توسعه اين تكنولوژي‌ها اثرگذار هستند مي‌توان به ارزان بودن سوخت‌هاي فسيلي و حامل‌هاي انرژي در ايران، عدم درك ضرورت توسط سياستمداران، فقدان انگيزه براي وارد شدن بخش خصوصي و فقدان سياست‌هاي مؤثر و ارائه مشوق‌هاي كافي از سوي دولت اشاره كرد.

Iran is the second Middle Eastern country endowed with fossil energy resources. Beside abundant conventional sources of energy, like oil and natural gas, the country is blessed with large renewable energy resources such as solar, wind, geothermal, hydro, etc. However, Iran’s trend of the development of renewable energy technologies, particularly solar energy has not aligned with global trends.This paper analyze the factors affecting the development of solar energy technologies in Iran with SWOT and DEMATEL methods. Accordingly, at First, the strengths, weaknesses, opportunities and threats of solar energy technologies in Iran were identified and then using DEMATEL, influence and impact indicators in the SWOT matrix have been evaluated. Based on the findings, the most important factors affecting the underdevelopment for these technologies are: subsidized prices of fossil fuels, lack of understanding of the necessity of renewable energy development by politicians, lack of motives for entering the private sector, lack of effective policies and provision of adequate incentives by government.