بررسي تاثير عمليات مكانيكي اصلاح و احيا مراتع بر تغييرات فصلي و ماهانه ميزان تصاعد دي اكسيد كربن خاك (مطالعة موردي: مراتع سرخه، استان سمنان)

Effects of rangeland mechanical reclamation activities on seasonal and monthly carbon emission (Case study: Sorkhe, Semnan province

تحقيق حاضر به منظور بررسي تغييرات ماهانه و فصلي ميزان تصاعد دي اكسيد كربن از خاك در عمليات اصلاحي مكانيكي مرتع شامل كنتور فارو و پخش سيلاب در مراتع سرخه استان سمنان انجام شد. براي اين منظور، سه منطقه شامل مرتع (شاهد)، منطقه احداث كنتور فارو و منطقه اجراي پخش سيلاب انتخاب شدند. در هر يك از مناطق، تصاعد كربن به روش تله قليايي در اتاقك بسته ساكن به صورت ماهانه (در تاريخ پانزدهم هر ماه) به مدت يكسال اندازه گيري شد. تجزيه و تحليل داده ها با روش تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين ها با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانكن انجام شد. همچنين براي بررسي ارتباط عوامل دما و رطوبت خاك با تغييرات تصاعد كربن در هر منطقه از ضريب همبستگي پيرسون استفاده شد. نتايج نشان داد كه در منطقه مورد مطالعه بيشترين ميزان تصاعد كربن از خاك در آبان ماه و كمترين آن در بهمن ماه صورت گرفته است. همچنين بين ميزان تصاعد در عمليات اصلاحي صورت گرفته با شاهد اختلاف معني دار وجود دارد. بيشترين ميزان تصاعد در عمليات اصلاحي پخش سيلاب، در آبان ماه (1/83 گرم كربن در متر مربع در روز) و كمترين آن در بهمن ماه (0/033 گرم بر متر مربع در روز)، در اراضي تحت عمليات كنتور فارو اتفاق افتاده است. از نظر توزيع فصلي، بيشترين مقدار تصاعد به ترتيب در تابستان، پاييز، بهار و زمستان مشاهده شد. همچنين بين تصاعد كربن در اراضي تحت عمليات كنتورفارو با رطوبت خاك همبستگي منفي وجود دارد.

The current research was conducted to investigate monthly and seasonal variations of the carbon dioxide emission from soil in the areas under contour furrow and flood spreading practices in Sorkheh region of Semnan province. The rangeland with no management practices was also considered as the control site. In each area، carbon emission was measured monthly (in 15th day of each month)، in a closed chamber using alkali traps over a year. Analysis of variance was used to analyze the data and comparisons were made using Duncan's multiple range test. The relationships of soil moisture، temperature and carbon emission of the sample sites were explored usingPearson correlation coefficient. According to the results the maximum and minium amount of carbon emissions from soil sample sites were recorded in November and February respectivly. The amounts of carbon emission at control site with treated sites were siginificantly different. The maximum amount of carbon emission was observed in flood spreading site in October (1.83 g C/m2/day) and its minimum in contour furrow in February (0.033 g C/m2/day). Seasonaly، the highest emissions was observed in summer and its amounts were decreased in autumn، winter and spring respectively. A negative correlation was also found between carbon emission and soil moisture in contour furrow sites.