كاني شناسي و زمين شيمي عناصر خاكي كمياب پهنه هاي كائولينيزه منطقه گورگور، شمال تكاب، شمال باختر ايران

Mineralogy and REEs geochemistry of kaolinized zones of the Goorgoor area, North of Takab, NW Iran

پهنه هاي كائولينيزه منطقه گورگور (شمال تكاب، استان آذربايجان غربي) محصول دگرساني سنگ هاي آندزيتي به سن ميوسن در شمال باختر ايران هستند. با توجه به بررسي هاي كاني شناسي، كائولينيت، كوارتز، جاروسيت، مونت موريلونيت، آلبيت، مسكوويت- ايليت، آناتاز، كلريت، اورتوكلاز، كلسيت، گوتيت و هماتيت فازهاي كانيايي در اين پهنه ها هستند. رگه هاي سيليسي حاضر در اين پهنه ها شامل كاني هاي فلزي پيريت، كالكوپيريت، گالن، اسفالريت، بورنونيت و استيبنيت است. محاسبات تغييرات جرم عناصر خاكي كمياب (REEs) با فرض Sc به عنوان عنصر شاخص كم تحرك آشكار مي كنند كه گسترش فرايند كائولينيتي شدن با غني شدگي- تهي شدگي La-Nd و تهي شدگي Sm-Lu همراه بوده است. تجزيه و تحليل هاي زمين شيميايي نشان مي دهند كه درجه تفريق Al از Fe و تخريب كاني زيركن توسط سيال هاي گرمابي به ترتيب مهم ترين عوامل كنترل كننده تغييرات بي هنجاري هاي (Eu (0.84-1.06 و (Ce (0.83-0.93 در اين پهنه ها هستند. همبستگي هاي مثبت و قوي مقادير LREEs/HREEs) N) و (N (La/Lu با اجزايي مانند P، S، LOI و Sr، نقش موثر محلول هاي درونزاد را در پيشرفت فرايند كائولينيتي شدن آشكار مي سازد. تلفيق نتايج به دست آمده از مطالعات كاني شناسي و زمين شيميايي پيشنهاد مي كند كه تغييرات در شيمي محلول هاي دگرسان كننده (pH و Eh) و تنوع در نوع كاني هاي تثبيت كننده، دو عامل كليدي موثر در تفريق و توزيع REEs در پهنه هاي كائولينيزه در گورگور هستند.

Thekaolinizedzonesof the Goorgoor area (north of Takab، West-Azarbaidjan province) are alteration products of andesitic rocks of Miocene age in northwest of Iran. Based on the mineralogical studies، kaolinite، quartz، jarosite، montmorillonite، albite، muscovite-illite، anatase، chlorite، orthoclase، calcite، goethite and hematite are mineral phases in these zones. The silicic veins existing within these zones include metallic minerals such as pyrite، chalcopyrite، galena، sphalerite، bornonite، and stibnite. The mass change calculations of rare earth elements (REEs)، with assumption of Sc as a monitor immobile element، reveal that development of kaolinization processes were accompanied by enrichment-depletion of La-Nd and depletion of Sm-Lu. Geochemical analyses show that the degree of differentiation of Al from Fe and destruction of zircon by hydrothermal fluids are the most important controlling factors for variation of Eu (0.84-1.06) and Ce (0.83-0.93) anomalies in these zones، respectively. Positive and strong correlations of (La/Lu)N and (LREEs/HREEs)N values with components such as P، S، LOI، and Sr establish the effective role of hypogene solutions in progression of kaolinization processes. The combination of the obtained results from mineralogical and geochemical investigations suggest that changes in chemistry of altering solutions (e.g.، pH and Eh) and diversity in type of fixing minerals are two key factors affecting differentiation and distribution of REEs in the kaolinizedzones at Goorgoor.