تاثير عوامل اجتماعي رواني بر تاخير در درمان جويي پزشكي در زنان با علايم سرطان پستان: ارزيابي مدل باور سلامتي

The Impact of Psychosocial Factors in the Delay in Seeking Medical Treatment among Women with Breast Cancer Symptoms: An Appraisal of Health Belief Model

مقدمه: يكي از عوامل مهم در درمان موفق و كاهش مرگ در زنان با علايم سرطان پستان، زمان و چگونگي تصميم­ گيري بيماران مي­باشد. زماني كه بيمار اقدام به جستجوي درمان­هاي پزشكي مي­ نمايد، بر درمان و پيامدهاي آن تاثير بسزايي دارد. يكي از مدلهاي تبيين­ كننده تاخير در جستجوي درمان در زنان با علايم سرطان پستان، مدل باور سلامتي است. پژوهش حاضر با هدف تعيين رابطه ميان سازه­ هاي مدل باور سلامتي و تاخير در جستجوي درمان در زنان با علايم سرطان پستان انجام شد. روش بررسي: مطالعه حاضر يك مطالعه مقطعي بود. داده­هاي اين مطالعه از 70 زن با علايم تاييد شده سرطان پستان كه جهت مداوا به دو مركز بيمارستان رازي و كلينيك بعثت رشت مراجعه كرده بودند جمع آوري شدند. اين زنان با روش نمونه ­گيري در دسترس انتخاب گرديدند. ابزار اندازه ­گيري عبارت بودند از: پرسشنامه تاخير در جستجوي درمان، مقياس مدل باور سلامت (HBMS) و مقياس آگاهي درباره سرطان پستان (KBS). يافته ­ها: تفاوت معناداري ميان زنان كمتر و بيشتر از 3 ماه تاخير در درمان­ جويي از نظر مؤلفه ­هاي سرمشق­ هاي كنش (0/030=p) و آگاهي از علايم سرطان پستان (0/041=p) در فاز تاخير در ارزيابي؛ مؤلفه­ هاي آسيب ­پذيري ادراك شده (0/007=p) و موانع ادراك شده درمان (0/048=p) در فاز تاخير بيماري؛ مؤلفه­ هاي موانع ادراك شده درمان (0/045=p)، فوايد ادراك شده درمان (0/049=p) و خودكارآمدي ادراك شده (0/002=p) در فاز تاخير رفتاري وجود داشت. نتيجه­ گيري: مؤلفه­ هاي مدل باور سلامتي از اعتبار مناسبي براي پيش­بيني رفتار كمك­ جويي و تاخير در درمان­جويي زنان با علايم سرطان پستان برخوردار است.

Introduction: One of the most important factors for the successful treatment and reduction of death in women with breast cancer symptoms is time for treatment and decision making by patients. One of the exploratory models in search of a cure for women with breast cancer symptoms is the health belief model (HBM). The aim of this study was to determine the relationship between components of the HBM and delays in seeking treatment in women with breast cancer symptoms. Methods: The current study was a descriptive and cross-sectional study. Data were collected from 70 female patients with verified symptoms of breast cancer presenting to two different medical centers (Razi Hospital and Besat Medical Clinic) in Rasht, Iran. They were selected using convenience sampling method. The measuring tool for data were questionnaire for delays in seeking treatment, health belief model scale (HBMS), and knowledge of breast cancer (KBC). Results: Significant differences was observed between women with less or more than 3 months delay in seeking treatment in late phase of the evaluation of symptoms, particularly in terms of components of the cues to action (p = 0.030) and knowledge of breast cancer (p = 0.041); perceived vulnerability (p = 0.007) and perceived barriers (p = 0.048) for treatment in illness delay phase, and perceived barriers for treatment components (p = 0.045), perceived benefits for treatment (p = 0.049), and perceived self–efficacy (p = 0.002) in behavior delay phase. Conclusion: Components of the HBM had a relatively good predictability in elucidating the etiology of treatment seeking delay in women with symptoms of breast cancer.