بررسي مدعاي تاثر فيض كاشاني و محقق سبزواري از متصوفه اهل سنت در مسئله غنا

Studying the impact of Sunni -Sufi ghena (prohibited music) on Feyz Kashani and Mohaqqeq Sabzevari

فيض كاشاني و محقق سبزواري با طرح نه‌چندان صريح حليت نفسي غنا در عصر گسترش تصوف شيعي به‌‌تأثر از صوفيان سني و به‌ويژه ابوحامد غزالي به طلايه‌داري صوفيه عامي‌مذهب متهم شده‌اند. به باور مخالفان، طرح مسئلۀ حليت غنا ازسوي فيض و محقق، راهبردي زيركانه در حجيت‌بخشي به وجد و سماع صوفيانه بوده است. باوجوداين، با تطبيق نظريات فيض كاشاني، محقق سبزواري و غزالي درمي‌يابيم كه هدف نهايي غزالي از طرح مسئلۀ حليت نفسي غنا، صرفاً تصويب مناسك صوفيانه، ازجمله وجد و سماع بوده و برخلاف فقيهان شيعه چندان با محظوريت تعارضات روايي منابع عامه مواجه نبوده است؛ بنابراين، او در طرح اين مسئله اساساً رويكردي درجه‌اول و موضوع‌محور اتخاذ نموده و ازاين‌رو، به‌شكل گسترده‌اي در پي‌جويي راهبردهاي ايجابي اثبات حليت غنا كوشيده است؛ در نقطۀ مقابل، فيض و محقق قرار دارند كه مؤلفه‌هايي از نظريۀ غزالي را در رفع تعارض‌ها و مخصص‌هاي فراوان روايات شيعي به‌كار گرفته‌اند و به‌سبب ارائۀ همين رويكرد درجه‌دوم و مسئله‌محور از توجيه لوازم پذيرش حليت نفسي غنا، كه همان تصويب سماع صوفيانه باشد، امتناع نموده‌اند.

With planning relatively explicitly a essential lawfulness of ghana in the period of growing Shiite Sufism, Feyz Kashani and Mohaqeq Sabzevari have been accused of being effected by Sunni Sufis and particularly Abu Hamed Ghazzali as a vanguard Sunni Sufism. According to the opponents` approach, permitting ghana by Feyz and Mohaqqeq was a cleverly strategy until they could make Sufi vajd and sama appear documentary. But when theories of Feyz Kashani , Mohaqqeq Sabzevari and Ghazzali are compared with each other, we understand that Ghazzali`s definite purpose of his permit was only acceptance of Sufistic rituals including vajd and sama`, and in contrast to Shiite foqaha, he was not so much faced with an obstacle such as conflicts of traditions in the Sunni resources. Therefore, Ghazzali has basically adopted a first rate and subject oriented approach to planning this problem, and for this reason, vastly tried to find the positive strategies for proving the permission of ghana. On the opposite side, are Feyz and Mohaqqeq who have used some elements of Ghazzzali`s theory in order to resolve many conflicts between the Shia traditions and remove the specified ones, and for the reason of the same second rate and problem oriented approach, refused to justify the requisites of accepting essential lawfulness of ghana which is justly confirming the Sufi sama`.