نظريه اعتبار خبر واحد در دماء در ترازوي نقد

Criticizing the Theory of Authenticity of Single-Narrator Ḥadīth Regarding Human Life

اعتبار يا عدم اعتبار خبر واحد در بحث دماء، موضوع مقاله حاضر را تشكيل مي‌دهد. اهميت بحث از آنجا نشئت مي‌گيرد كه از يك‌سو، داب شارع مقدس اسلام مبني بر لزوم احتياط تام در مسئله دماء جزء مسلّمات فقهي است و از ديگرسوي، در فتاواي فقيهان برخي از مصاديق مهدورالدم كه مصداق اتم بحث دماء را تشكيل مي‌دهد، با اخبار آحاد ثابت مي‌شوند. ازاين‌رو اين سؤال مطرح مي‌شود كه محدوده اعتبار خبر واحد تا چه ميزان است و آيا ادله مثبت اعتبار اخبار آحاد تا اين اندازه از شموليت و گستردگي برخوردار هستند كه بحث خطير دماء را نيز دربرگيرند؟ پاسخ به اين پرسش نگارندگان را به تأمل و استقصاي فراگير در ادله كشانده است. نوشتار حاضر در جهت نيل به اين مهم به روشي توصيفي-تحليلي و با نگاهي مسئله‌محورانه، قول به عدم اكتفا به اخبار آحاد در مسئله دماء را برگزيده است. استناد به سيره و طريقه عقلا، لزوم احتياط مؤكد در مسئله دم و توجه دادن به سازوكارهاي فقه مقاصدي، بخشي از مستندات مختار نگارنده را تشكيل مي‌دهند.

The importance of the authenticity of single-narrator ḥadīth, or it's nonauthenticity, regarding "human life" is due to two points: first, the behavior of the divine about the necessity of the observation of precaution regarding "human life", which is one of the given principles of Sharī'ah, and second: the fact that the jurists' opinions in some cases of the unprotected (outlaw) - which are the most explicit case in "human life" issue – are totally based upon the single-narrator tradition. Therefore, it is very vital to discuss authenticity scopes of the single-narrator tradition and see if it is backed by any comprehensive argument so that could embrace "human life" momentous issue. Answering this question compelled the authors to make a deep reflection and immense investigation through the pertinent arguments. This paper, through an analytical-descriptive method and along with a problem-oriented approach comes to this result that single-narrator traditions are not reliable where "human life" concerns. Invoking to the sanes' conduct, necessity of taking heed regarding "human life", and observing the mechanism of the maqāṣid-based (objectives-based) fiqh, are parts of the chosen evidences of the authors.