تاثير آگاهي از فضاي صدور در اجتهاد

(Impact of knowing the cause of delivering precepts on the legal reasoning (Ijtihad

يكي از اموري كه برخي از دانشوران فقه و اصول در اجتهاد ذكر كرده‌اند، آگاهي از فضاي نزول آيات و صدور روايات است. در اين مقاله تلاش شده است تا معناي آگاهي از فضاي صدور توضيح داده، گزارشي اجمالي از پيشينه آن عرضه و ضرورت آن مطرح و احتمال‌ها و ديدگاه‌هاي مربوط به آن طرح و بررسي شود. دانشوران فقه و اصول عبارات را از نظر دلالت بر معنا به سه دسته‌ صريح، ظاهر و مجمل تقسيم كرده‌اند. به اعتقاد نگارنده، آگاهي از فضاي صدور در عبارات ظاهر و مجمل تأثير دارد و به سود اين ديدگاه ادله‌اي را فراهم آورده و اشكالاتي كه در اين زمينه است، پاسخ داده است، ولي دليل معتبري وجود ندارد كه اين آگاهي را در عبارات صريح هم مؤثر بدانيم، مگر اينكه احتمال داده شود كه عبارتي از جهتي صريح نيست و مراجعه به فضاي صدور مي‌تواند توهم يا ادعاي صراحت عبارت را از بين ببرد.

As cited by some of the Muslim Jurists(Faqih) and Legists (`Usuli), one of the affective elements on the Ijtihad is the knowing the cause of revealing the verses and issuing the narrations. In this article, it has been tried to explain the meaning of knowing the cause of delivering the ordinances, put forward a brief report of its history and necessity, and state and review its related possibilities and viewpoints. The Faqih and `Usuli have divided the phrases, according to their implied meanings, into three categories: obvious, apparent and obscure. In accordance with the writer`s opinion, the mentioned awareness has effected on the apparent and obscure meanings, and provided some evidence in favor of this view point and answered the problems which are raised in this area; but there is no valid evidence that the obvious texts are effected by that awareness, unless it is probable that a text is not clear in an aspect, and the reference to the context of delivering can negate the illusion and claim of clearness of a text.