كليدواژه :
شركت تعاوني , تبعيت نماء از اصل , سرمايه , نيروي كار , محصول توليدشده
چكيده فارسي :
توليد محصول در برخي فعاليت‌هاي اقتصادي با اشتراك نيروي كار ازطرفِ عامل، و سرمايه ازسوي صاحب آن انجام مي‌شود. مطابق با قاعده «تبعيت نماء از اصل»، محصول توليدشده در مِلك صاحبِ سرمايه قرار مي‌گيرد و نيروي كار فقط بايد به دستمزد اكتفا نمايد. بر همين اساس، برخي در عقودي مانند مضاربه اشكال مي‌كنند. اين اشكال در تعاوني‌هاي مصطلح آشكارتر است. به عبارت ديگر، در تعاوني‌ها با اين پرسش روبه‌رو هستيم كه باوجود قاعدۀ پيش‌گفته آيا فعاليت اقتصادي در قالب تعاوني‌ها صحيح است؟ براساس پرسش مطرح‌شده، فرضيۀ اين پژوهش چنين است: درصورتي‌كه تعدادي از نيروهاي كار در يك فعاليت اقتصادي، سرمايۀ آن را به‌صورت مشاع تأمين كنند، به‌لحاظ موازين شرعي حق دارند با توافقِ هم سود متناسب و محدودي براي سرمايه تعيين كنند تا مابقي محصول و نماء به نيروهاي كار، براساس ميزان كار و نقشي كه در توليد محصول و نماء دارند، توزيع شود. بنابراين، تأسيس شركت‌هايي مانند شركت‌هاي تعاوني متداول، ازنظرِ ضوابط فقهي مشكلي ندارد.
اين پژوهش براي پاسخ به پرسش پيش‌گفته و نيز بررسي فرضيۀ ذكرشده انجام شده و از روش تحليل متن و مطالعۀ كتابخانه‌اي بهره برده است. دستاورد اين پژوهش گوياي آن است كه اصل قاعدۀ مربوط به نمائات طبيعي است و در عقود تجاري چنين قاعده‌اي جاري نيست. به‌فرض ثبوت اين قاعده، اگر فعالان اقتصادي با هم توافق كنند، حق دارند براساس توافق عمل نمايند. بنابراين شركت‌هاي تعاوني به‌مفهوم مصطلح، از ناحيۀ اين قاعده با مشكل فقهي روبه‌رو نيستند.
چكيده لاتين :
In some economic activities, productions are produced by sharing work force of the labor with the capital of its owner. Based on the rule of "adherence of interests to property", production is located on the ownership of possessor of the capital, and the work force should be only satisfied with the wage. Accordingly, Contracts such as modarabah (sleeping partnership) have been criticized by some people. Concerning the cooperative companies, this critique is more obvious. In other words, in the cooperatives, we faced with this question that in spite of the mentioned rule, is an economic activity as the form of the cooperatives correct? Based on the raised question, study hypothesis is: If a number of work forces jointly provide capital of an economic activity, they have the right to determine the suitable and limited interests according to the religious standards and their agreement on the capital; and the rest of productions and interests can be distributed among the work forces in terms of amount of their work and their roles on producing output and interest. Therefore, according to the jurisprudential criteria, there is no any problem to establish the companies such as common cooperatives. In order to answer the above question and also to study the research hypothesis, this research has been carried out with the text analysis and library method, and the produced results indicate that the rule is related to the natural interests and such a rule is not applying to the commercial contracts. Assuming that this rule is confirmed, if the economic actives agree to each other, they have right to do based on the agreement. Therefore, the cooperatives in their common meaning, have no jurisprudential problem from this rule.
