عنوان مقاله :
مطالعة كيفي دلالت‌هاي معنايي معماري هورامان‌تخت از منظر نشانه‌شناسي
عنوان به زبان ديگر :
A Qualitative Study of Implications of Meaning in Hawraman-Takht Architecture from Semiotics Perspective
پديد آورندگان :
حمه جاني، يوسف دانشگاه آزاد اسلامي، واحد سنندج - دانشكده فني و مهندسي , بايزيدي، قادر دانشگاه آزاد اسلامي، واحد سنندج - دانشكده فني و مهندسي , سحابي، جليل دانشگاه آزاد اسلامي، واحد سنندج - دانشكده علوم انساني
كليدواژه :
هورامان تخت , نظرية زمينه‌اي , نشانه‌شناسي , معنا , معماري
چكيده فارسي :
معنا نياز بنيادي انسان است و معماري به عنوان يك فرآيند دلالتي، در تلاش است تا با تأكيد بر ويژگي‌هاي ذهنيِ انسان علاوه بر كالبد و فرم ظاهري محيط، به تحقّق اين بُعد از نيازهاي بنيادي انسان ياري رساند؛ و در اين ميان، نشانه‌شناسي رهيافتي است كه نگاهش به فراگَرد معناست و به دنبال دلالت‌هاي ضمني و كشف لايه‌هاي معنايي پديده‌هاست. هورامان مجموعه‌اي غني از سكونت‌گاه‌هاي انساني است كه سهم مهمي از ارزش‌هاي فرهنگي كشور، از جمله در زمينة معماري را به خود اختصاص مي‌دهد. عدم توجه به ابعاد معنايي در توسعة كالبدي سكونت‌گاه‌ها مي‌تواند پيامدهاي منفي بسياري بر جاذبه‌هاي معماري اين مناطق در جهت جذب گردشگر و نهايتاً اجتماع‌پذيري و حتي سكونت در آنها داشته باشد. از اين رو پاسخ به اين پرسش كه
"معاني خاص و دلالت‌هاي معنايي شكل‌گيري معماري هورامان‌تخت كردستان ايران با توجه به نشانه‌هاي متني و از منظر نشانه‌شناسي چيست؟"، ضروري به نظر مي‌رسد. هدفِ عمدة اين بررسي، كشف و تدوين معاني معماري هورامان و نظام معنايي حاصل از نشانه/بازنمون‌هاي آن، جهت استفاده در برنامه‌هاي آتي بهسازي و نوسازي است. نظام تفسير و رويكردِ پژوهش حاضر نشانه‌شناسي، و نظام تحليل آن روش‌شناسي كيفي است و از روش نظرية زمينه‌اي براي تجزيه و تحليل اطلاعات و اراية نظرية نهايي استفاده شده است. در اين راستا، معماري هورامان به مثابه يك متن، در ذيل پنج نظامِ استقرار، ساخت، فضا و عملكرد، حركت و دسترسي، و منظر به صورت جزء به جزء مورد بررسي قرار گرفت؛ در اين مرحله محقق با حضور در منطقه مورد پژوهش و انجام مصاحبه‌هاي باز و عميق نسبت به گردآوري اطلاعات اقدام كرده و عناصر و اجزاي بازنموني اين نظام‌ها، تحت 43 مفهوم اوليه شناسايي و كدگذاري باز گرديد؛ در مرحلة بعد هر كدام از نشانه/بازنمون‌ها، در ذيلِ هر يك از رمزگان‌هاي سه‌گانة اجتماعي، علمي و زيبايي‌شناسي، در چند سطح معنايي و با استفاده از كدگذاري‌هاي محوري و گزينشي، مورد تفسير و تعيين موضوع قرار گرفت. نهايتاً 11 مقولة عمده نظير: انسجام فضايي، خوانايي، حضورپذيري فضا كه نشانگر اجتماع‌پذيريِ اين معماري است شناسايي و تدوين شد. سپس در مرحله پاياني، با يكپارچه‌كردن، مقايسه، و تعمق پيرامون مقولات به دست آمده در مراحل قبلي، يك مقولة هسته تحت عنوانِ "معماري هورامان پديده‌اي اجتماع‌پذير در جهت ارتقاي كيفيت حيات جمعي" به عنوان معناي نمادين معماري هورامان تخت كردستان ايران انتخاب شد.
چكيده لاتين :
Meaning is the fundamental requirement of the human and the architecture as a signifying process in the cultural context tries to realize this aspect of human requirement by emphasizing on the intellectual specification of human mind and the exterior form and structure of the environment. The semiotics is an approach that looks beyond the meanings and seeks for the implicit significations and the layers of meaning in the phenomena. Hawraman is a valuable settlement with multiple residential areas that have a significant role in defining the cultural values of this country especially in the field of architecture. Ignoring the meaning implications in the physical improvement of settlements can lead to negative outcomes in tourism attraction. Thus, it is necessary to answer the following question: "what are the special meanings and semantic implications in the formation of the Hawraman-Takht architecture in Kurdistan of Iran in terms of textual and semiotic points of view?" This research aims to discover and formulate the meanings of Hawraman architecture and the meaning system that can be derived from signs/representations to be used in future improvement and renovation programs of the region. The semiotics is used as an interpretive system and the approach of this research while qualitative methodology was employed for system analysis, and grounded theory was used for data analysis and presentation of the final theory. In this regard, Hawraman architecture, as a text, was studied in the following five systems: establishment, structure, space and performance, movement and access, and landscape. Representative elements and components of these systems were identified and were open-coded under 43 initial concepts. In the next step, each of the signs/representations was interpreted and its subject was determined in some levels of meaning under the codes of social, scientific and aesthetic by using axial and selective coding. Finally, 11 major categories which represent sociability of this architecture were identified and formulated. Ultimately, through integrating, comparing, and contemplating in these categories, a core category entitled "Hawraman architecture as a social phenomenon to promote collective life" was selected as a symbolic meaning for Hawraman-Takht architecture in Kurdistan of Iran.
