ارايه روشي به منظور تحليل و الگوبرداري از رنگ جداره‌ها در منظر فضاهاي شهري تاريخي مورد پژوهي : ميدان نقش جهان اصفهان

Proposing a Method for Analyzing the Color Facade and adopting it as Pattern in Historic Urban Spaces’ scape Case Study: Naghsh-e Jahan Square of Isfahan

بيان مسئله : رنگ به عنوان يك محرك محيطي، ابزاري براي بيان احساسات انسان و بازتابي از فرهنگ ملل مختلف شناخته مي‌شود‌. بنابراين شناخت ويژگي­‌هاي رنگ در منظر شهري، با هدف به­ كارگيري بهينه آن و خلق محيط‌­ها و فضاهاي شهري پاسخ‌ده، ضروري به نظر مي‌­رسد. بهره­‌گيري ناآگاهانه، بدون مطالعه و غير تخصصي از رنگ­ و عدم توجه به تأثيرات آن بر انسان، منجر به ايجاد فضاهايي در شهرها مي­‌گردد كه پاسخگوي نيازهاي كاربران نيست. از ديگر سوي نمونه­‌هاي ارزشمندي از فضاهاي شهري تاريخي در ايران موجود است كه هر يك مجموعه­‌اي بي‌نظير در زمينه خلق كيفيت­‌هاي محيطي محسوب مي­‌شوند و شناخت و الگوبرداري از منظر رنگي اين فضاها مي­‌تواند حاوي آموزه‌­هاي مفيدي براي فضاهاي شهري معاصر باشد. • هدف پژوهش : بر اين اساس هدف پژوهش حاضر دستيابي به روشي به منظور برداشت، تحليل و الگوبرداري از رنگ در منظر فضاهاي شهري تاريخي، با استفاده از دانش روز به جاي روش­‌هاي مرسوم دستي و قديمي جهت ثبت و ضبط اطلاعات رنگ محيط است. به گونه‌­اي كه اين روش اقتصادي و در عين حال به لحاظ صحت نتايج، قابل اعتماد بوده؛ تا در گام بعد بتوان به اصول و الگوهايي دست يافت كه قابل كاربست در منظر فضاهاي شهري معاصر باشد. • روش تحقيق : با توجه به هدف پژوهش، اين پژوهش در حوزه پژوهش­‌هاي كاربردي جاي مي‌­گيرد و نخست با مروري بر مباني نظري و پيشينه مطالعات در زمينه رنگ، از ميان روش­‌هاي معمول، پژوهشگران به تركيبي از استفاده از ابزار ديجيتال و نرم‌افزارهاي پردازش تصوير دست يافتند كه اهداف پژوهش را برآورده مي­‌ساخت. در گام بعد ميدان نقش جهان با توجه به پيشينه تاريخي و اهميت ويژه آن به عنوان يك فضاي شهري مطلوب، انتخاب شد تا ضمن آزمون روش فوق، نتايج كاربردي مورد نياز نيز استخراج شود. سيستم رنگ مورد استفاده در اين پژوهش نيز، سيستم CIELab است و در بخش تحليل از روش نوار رنگ بهره برده است. • نتيجه‌­گيري : يافته­‌ها نشان داد در ميدان نقش جهان استفاده از رنگ‌­هاي سازگار با اقليم كه در عين حال از لحاظ صفات و ويژگي‌­هاي رنگ، در گروه رنگ‌­هاي داراي هارموني مشابه هستند به عنوان رنگ‌­هاي اصلي جداره­‌هاي فضا همراه با استفاده همزمان از گروه رنگ‌­هاي داراي هارموني مكمل با رنگ‌­هاي اصلي زمينه براي خلق كيفيت­‌هايي نظير تنوع و غناي بصري، خوانايي و تأكيد بر نقاط شاخص و آستانه‌­ها به گونه‌­اي كه هماهنگ با مفاهيم فرهنگي رنگ در زمينه موجود نيز هستند، پاسخي مناسب به مسئله نحوه استفاده از رنگ در فضاهاي شهري است.

Color as an environmental stimulus is considered as the means for expression of human feelings while reflecting various culture of aspects. Recognizing the characteristics of colors in urban landscape and optimizing their application together with developing responsive urban environments and spaces is major of concern. The concept of color on façade has been and is an inseparable aspect in city planning, because human needs aesthetics. There exist valuable historic urban spaces in Iran where each serves as a unique entity as to formation of an appropriate mosaic. Studies run on the aspect of façade color propose patterns in harmonizing contemporary urban spaces. The objective here proposes a method to analyze façade color and its patterns in urban spaces which include historical structure. The major question of this study is: How the information on environment color concept can be codified by applying modern digital technologies. The method adopted in this study is of analytic descriptive. In this study, the theoretical foundations and history of façade color concept and applied the common methods are analyzed through a combination of digital tools and image processing software. Naghsh-e Jahan Square is selected based on its historical background and its specific importance as a desirable urban space. Attempt is made here to assess the method adopted in our subject area and present the practical implications. The color system applied in this study is CIELab and the method of color strip is applied in the analysis section. The findings indicate that selecting color in harmony with climate in Naghsh-e Jahan Square is an appropriate measure in overcoming to the color problem in urban spaces. These selected colors, in terms of their attribution and characteristics, are in harmony and represented the main colors of the subject space façades. It is observed that the group of complementary color in harmony with the main colors of the background is applied to create qualities like diversity and visual richness, legibility and emphasis on the landmarks and building entrances in an excellent composition.