عنوان مقاله :
بررسي نقوش فلزكاري غرب ايران (قرن7و8 ه.ق) با تأكيد بر دو اثر موزه رضا عباسي «لگن و مجمعه»
عنوان به زبان ديگر :
Metalwork motifs of the Western part of Iran (13th and 14th Centuries) in two samples of Reza Abbasi Museum “Basin and tray”
پديد آورندگان :
گوران، يگانه دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات، تهران , نجفي، آراز دانشگاه آزاد اسلامي، ابهر , طاووسي، محمود دانشگاه تربيت مدرس - گروه زبان باستان شناسي
كليدواژه :
موصل , مكتب فلزكاري خراسان , موزه رضا عباسي
چكيده فارسي :
بر اساس شواهد مادي و منابع مكتوب موجود، سهم و نقش فلزكاري خراسان به ويژه در قرن 6 ه.ق كه يكي از فعال‌ترين و برجسته‌ترين مكاتب فلزكاري در دورۀ اسلامي بوده در بروز تحولات اساسي در فن ساخت و تزيين آثار فلزي مشخص شده و جايگاه ممتازي به آن بخشيده است. بعد از حملۀ ويرانگر مغول و نابودي خراسان و فرار هنرمندان به سوي غرب، مكتب موصل در شمال عراق به همان جايگاه رفيعي رسيد كه پيشتر متعلق به خراسان بزرگ بود. گرچه تا آخر سدۀ 7 ه.ق سبك مسلط بر فلزكاري ايران در تلفيقي از سبك‌هاي ايراني و موصلي است ليكن شهرت آثار موصلي سبب شد كه به اشتباه غالب اشياء نفيس توليد شده در آن مقطع زماني را موصلي بدانند. در حالي كه بخش گسترده اي از نقوش و مضامين تزييني راه يافته در اين حوزه به واقع نمودي از استمرار تجارب هنرمندان ايراني اسلامي با هويتي نوگراست كه هنرمندان با توجه به فرهنگ عصر و منطقه خويش از آنها بهره گرفتند.
از اين رو به ارزيابي و بررسي مضامين، نقوش تزييني و فرم دو نمونه ي فلزي (لگن و مجمعه) موزه رضاعباسي پرداخته‌ايم تا با وجود برخي ويژگي‌هاي مشترك سبك خراسان و موصل، اصالت ايراني آنها را اثبات كنيم. اين مقاله با روش تحقيق توصيفي- تحليلي و گردآوري اطلاعات به صورت كتابخانه‌اي با هدف تعيين خاستگاه دو اثر فلزي قرن7و8 ه.ق موزۀ رضا عباسي و همچنين تحليل جداگانه مضامين و نقوش تزييني، در صدد يافتن پاسخ قانع كننده و مستدل براي اصالت ايراني و تداوم سبك خراساني در هر يك از آثار فوق است. نتيجه يافته‌ها نشان مي‌دهد به رغم استفاده از برخي عناصر تزييني غير بومي در اين آثار، انتساب آنها به خارج از مرزهاي امروزي ايران توجيه پذير نبوده و از نظر نويسندگان اين مقاله آثار مذكور در غرب ايران توليد شده‌اند.
چكيده لاتين :
Based on material evidence and written sources, the contribution and role of the metalwork of Khorasan, especially in the 13th century, which is one of the most active and the most outstanding metalworking schools in the Islamic period, is effective in developing the basic changes in the area of building and decoration of defined metal works and has given it a privileged position. But after the devastating attack of the Mongols, the destruction of Khorasan and the escape of artists to the west, it was the school of Mosul in northern Iraq that reached the sublime stance which earlier belonged to the great Khorasan. Though until the end of the 13th century the dominant style of Iranian metalworking was actually a combination of Iranian and Mosul styles, the reputation of the works of Mosul most of the exquisite objects produced at that time to be attributed to Mosul. However, a large part of the decorative motifs and themes in this area have been the realization of the continuation of the experiences of Iranian Islamic artists with a modern identity that artists took advantage based on their contemporary culture and region.
This article evaluates and studies the decorative motifs and the form of two metal samples (basin and tray) inthe museum of Reza Abassi,which both samples have some common features of Khorasani and Mosuli styles with the aim of determining their true origin. This paper uses a descriptive-analytical research method and desk research method attemmpting to define the origin of the two metallic works of the 13th and 14th centuries belonging to the museum of Reza Abbasi and also a separate analysis of motifs and decorative motifs seeks to find a compelling and rational answer to Iranian origin and the use Khorasani’s style in each of the above works. The results of the findings show that in spite of the use of some decorative elements in these works,they should not be attributed to countried neighboring countries of Iran. . . According to authorss of this article, the works were produced in the western part of Iran.
