اندازه گيري و مقايسه غلظت سرب، مس، روي و منگنز ريشه گياه گندم (Triticum aestivum) در مجاورت كانسار مس دره زرشك، استان يزد

Measured concentrations of heavy metals (lead, copper, zinc, manganese) in wheat root Darreh Zereshk Region, Yazd Province

آلودگي زمين هاي زراعي مشكل گسترده مناطق معدني است و اين احتمال وجو دارد كه با انتقال آلاينده ها به زنجيره غذايي موجب تجمع آن ها در بافت هاي گياهي و حيواني شده و براي سلامتي آن ها خطر آفرين گردد. اين پژوهش با هدف اندازه گيري غلظت فلزات سنگين (سرب، مس، روي و منگنز) در ريشه نمونه هاي گندم (Triticum aestivum) روستاهاي محدوده كانسار مس دره زرشك صورت گرفت تا در پايش هاي آينده نيز مورد استفاده قرار گيرد. به اين منظور 4 روستاي منطقه براي نمونه گيري انتخاب و از هر روستا 10 نمونه گندم برداشت شد. نمونه ها به روش هضم خشك آماده سازي و اندازه گيري فلزات با دستگاه ICP-OES انجام گرفت. آناليزهاي آماري با كمك نرم افزار (17) SPSS انجام شد. غلظت مس، روي، سرب و منگنز در ريشه نمونه هاي گندم روستاهاي مختلف در سطح 0.05 اختلاف معني داري داشتند. بيشترين غلظت مس، سرب و روي به ترتيب 60.3، 164.3 و 123.1 ميلي گرم در كيلوگرم وزن خشك در ريشه گندم هاي روستاي دره زرشك و بيشترين غلظت منگنز 224.8 در ريشه گندم هاي روستاي حسن آباد مشاهده شد. كمترين غلظت مس، سرب، روي و منگنز به ترتيب 9.8، 21.1، 43.1 و 118.1 ميلي گرم در گيلوگرم وزن خشك در ريشه گندم هاي روستاي دره گازه مشاهده شد كه تحت تاثير كانسار نبوده است. نتايج نشان داد با فاصله از كانسار غلظت فلزات در نمونه ها كمتر شده است به طوريكه غلظت مس، سرب و روي در روستاي دره زرشك در محدوده بحراني و در روستاي دره گازه در محدوده نرمال قرار دارد.

Pollution of agricultural lands is a widespread problem in mine regions. The transport of the pollutants through the food chain, causes their accumulation s in tissues of plants and animals which endangers their health. This study aimed to measure the concentrations of heavy metals (lead, copper, zinc and manganese) in wheat roots of Darreh Zaresh villages which might be used for future environmental monitoring. Ten wheat samples, were collected from each of four villages. After dry acid digestion, the metal concentrations were measured using an ICP-OES instrument. Statistical analyzes were performed using the SPSS(17) software. Concentration of Cu, Zn, Pb and Mn in the roots of wheat samples collected from different villages were significantly different.The highest concentrations of copper, lead and zinc, were observed in wheat roots of Darreh Zereshk village (60.3, 164.3, 123.1, 197.8) mg/kg dry weight, respectively and the highest concentrations of manganese were observed in wheat roots of Hasan Abad village (224.8) mg/kg dry weight. The lowest concentrations of copper, lead, zink and manganese were observed in wheat roots of Darreh Gazeh village (9.8, 21.1, 43.1 and 118.1) mg/kg dry weight, respectively. It is necessary to exploit the mine observing the environmental standards until the transfer contaminations is prevented.