احياي درياچه اورميه با كمك ابزار اقتصادي «پرداخت بهاي خدمات اكوسيستمي»: ارزيابي طرح پرداخت نقدي به كشاورزان براي خودداري از كشت (نكاشت) محصولات زراعي

Restoring Lake Urmia using PES economic policy instrument: An assessment of direct payment schedule to hinder farmers from crop cultivation

افت شديد تراز آب و خشك شدن تدريجي درياچه اورميه، مشكلات و نگراني هايي را در سطوح ملي و بين المللي به همراه داشته و ضرورت به كارگيري رويكرد هاي نوين در اقدامات مديريتي جهت اصلاح الگوي مصرف آب در محدوده درياچه اورميه را مطرح ساخته است. از جمله ابزارهاي سياستي اقتصادي و كارآمد براي مديريت و صيانت منابع طبيعي، سازوكار پرداخت بهاي خدمات اكوسيستمي (PES) در سال هاي اخير، در كشورهاي مختلف موردتوجه قرار گرفته و نتايج قابل توجهي را در پي داشته، است. در تحقيق حاضر، تلاشي براي ارزيابي جنبه هاي فني و اقتصادي استفاده از ابزار سياستي PES، در قالب پرداخت نقدي مشخص به كشاورزان محدوده جهت تشويق به عدم كشت اراضي تحت مالكيت آنها به عمل آمده است. اين ارزيابي، مي تواند نيازهاي اقتصادي و اجتماعي را براي اعمال اقدامات مديريتي جديد درمورد منابع آب حوزه آبخيز سيمينه رود را با تاكيد بر كاهش آب مصرفي بخش كشاورزي، به خوبي تبيين نموده و از اين طريق به افزايش رهاسازي آب به درياچه ياري رساند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه 55.53 درصد از بهره برداران ساكن موافق چنين طرحي بوده و براي اعضاي جامعه محلي، داراي مقبوليت تلقي مي شود. همچنين، از نقطه نظر اقتصادي، نسبت منفعت به هزينه براي پياده سازي چنين سياستي برابر با 1.70 محاسبه شده و درنتيجه، داراي توجيه اقتصادي كافي براي اجرا خواهد بود. بنابراين، مي توان نتيجه گيري كرد كه اجراي طرح پرداخت نقدي براي عدم كاشت محصولات زراعي در چهارچوب برنامه PES براي مديريت آب در حوزه آبخيز سيمينه رود امكان پذير و كارآمد خواهد بود.

Extensive loss in water table and successive decline of Lake Urmia, has induced some problems and worries in national and international levels. This has raised necessity of the application of new approaches in management practices to improve water consumption patterns in Lake Urmia area. Among existing and efficient economic policy instruments to protect natural resources, the Payment for Ecosystem Services mechanism (PES) has recently attracted attention in different countries with remarkable implications. In the present study, an effort was made to assess technical and economic aspects of the PES in terms of direct payment to hinder the farmers from crop cultivation in their owned lands. This can lead to a better clarification of socio-economic needs in applying new management practices for water resources in Simineh Rud sub-basin emphasizing water consumption reduction in agricultural sector which will increase more water release for the Lake. The results of this study showed that 55.53 percent of inhabitant farmers are agree with such an idea and it is acceptable to local community members. Also, from economic point of view, the benefit-cost ratio has been calculated as 1.7 for implanting this policy in the sub-basin. Therefore, it can be argued that direct payment to farmers to hinder them from crop cultivation is economically feasible and efficient.