مقايسه كاربري فعلي اراضي با كاربري پيشنهادي از سه روش مخدوم، فائو و سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري (مطالعه موردي: حوزه آبخيز زنجانرود و قره پشتلو)

The Comparison of current land-use proposed of three methods such as Makhdoum, FAO and the Forest, range and Watershed (Case study: Watershed Zanjanrud and QarehPoshtelu)

تعيين توان اراضي به منظور استفاده بهينه و جلوگيري از بهره برداري هاي نامناسب كه منجر به تخريب اراضي مي گردد، گامي موثر در راهبرد توسعه پايدار است. تلفيق قابليت هاي GIS با روش هاي تناسب اراضي در كنار استفاده از دانش كارشناسان مي تواند نقش مهمي در موفقيت و افزايش قابليت اعتماد نتايج داشته باشد. در اين تحقيق پس از بررسي هاي ميداني و نظري و تهيه اطلاعات و نقشههاي مورد نياز، آمايش سر زمين در منطقه مورد مطالعه بر اساس سه روش مختلف تناسب اراضي فائو، آمايش سرزمين مخدوم و روش پيشنهادي سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري مورد بررسي قرار گرفت. ابتدا نقشه هاي طبقات ارتفاعي، درصد شيب، جهت هاي جغرافيايي، ويژگي هاي خاكشناسي، تيپ و تراكم پوشش گياهي در نرم افزار ArcGIS10.1 با هم تركيب شده و نقشه نهايي واحدهاي همگن به دست آمد. سپس با استفاده از جداول استاندارد موجود براي هر روش، نقشه اراضي مستعد كاربري هاي مرتع، زراعت آبي، ديم و جنگل كاري به صورت جداگانه تهيه و ميزان تطابق آنها با كاربري فعلي تعيين گرديد. بيشترين انطباق براي كاربري كشاورزي مربوط به روش آمايش مخدوم و براي مرتع روش پيشنهادي سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري بود. به طوركلي نتايج حاصل از روش ها و مقايسه آن ها با كاربري فعلي، نشان داد كه قسمت عمده اي از سطح حوضه توان بالايي براي كاربري مرتع دارد كه هم اكنون اين مناطق تحت كشت كشاورزي كم بازده هستند. در نهايت بدليل وجود برخي كاستي ها در روش تناسب اراضي فائو، مشخص گرديد كه روش پيشنهادي سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كه خود برگرفته از روش مخدوم است كار آمدتر از روش هاي ديگر مي باشد.

An effective step for access to sustainable development is determining the land ability to optimize the using of land and prevent of its destruction due to unsuitable use of land. Assimilation of GIS capabilities and Land suitability methods of land proportion along with use of experts' knowledge can play important role in success and increase the reliability of results. In this research after theoretical and field study, providing information and necessary maps, Zanjan area was studied according to three different methods including; FAO land Suitability method, Makhdoumʼs land use Planning method and proposed method of forests, range and watershed management organization. At first; hypsometry, slop, aspects, soil characteristics, type and density of plant cover were synthesized in Arc GIS10.1 and final map of homogeneous units was gained. Then, using available standard tables for each method, map of prepared land was provided separately for control of range, agriculture, dry farming and afforesting and their accordance with present control was determined. The most accordance with agricultural application is relates to Makhdoum logistics and for land is relates to proposed method of forests, range and watershed management organization. Results of methods and their comparison with present application showed that main part of region has high potency for application of pastureland, which these the areas are currently under agricultural cultivation with low efficiency. Finally, in this Area, due to some deficiencies in FAO method, proposed method of forests, range and watershed management organization ,an adaptation from Makhdoum method, is more efficient than other methods.