ارزيابي اثرات هيدرولوژيكي بهره برداري تك گزيني جنگل بر رواناب سطحي و رسوب (مطالعه موردي: جنگل خيرود)

Hydrological Effects of Forest selective harvesting on runoff and sediment yields (case study: Kheyrud Forest)

كاهش پوشش جنگلي و گياهي در اثر بهره برداري، عمدتاً باعث افزايش حجم رواناب سطحي مي شود. يكي از روش هاي بهره برداري جنگل، در شمال ايران به شيوه گزينشي است. اين تحقيق در بخش گرازبن جنگل آموزشي و پژوهشي خيرود، با هدف تعيين تاثيرات بهره برداري گزينشي بر حجم رواناب سطحي، ضريب رواناب و غلظت رسوب، انجام شده است. بر اين اساس پلات هاي دو متر مربعي و در قالب چهار تكرار در دو منطقا شاهد (بدون بهره برداري) و منطقه بهره برداري شده به روش تك گزيني در دو كلاسه شيب 0-20 % و 20-40 % ايجاد شد و بارندگي هاي طبيعي به وقوع پيوسته از آذر 1393 تا آذر 1394، براي تعيين ميزان رواناب سطحي و ميزان رسوب، اندازه گيري شدند. نتايج تحقيق بيان گر عدم تاثير معني دار (P<0.05) ، تغيير پوشش تاجي و علفي در اثر بهره برداري و شيب، بر ميزان رواناب سطحي و رسوب است. همچنين نتايج نشان داد تغيير فصل، تنها بر ميزان رسوب معني دار بوده است. ميزان رواناب، ضريب رواناب و غلظت رسوب در منطقه بهره برداري شده به روش تك گزيني، به ترتيب 1/4، 2/3 و 1/16 برابر بيشتر از منطقه شاهد (بدون بهره برداري) بوده است. همچنين نتايج تجزيه واريانس رگرسيوني نشان داد كه بين ميزان بارندگي و ميزان رواناب، ارتباط معناداري (P<0.05) وجود دارد.

Reduction of vegetative cover by forest harvesting generally increases the average surface runoff volume and sediment yield for a given area of land. Forest harvesting in northern forests of Iran is managed using a selective harvesting and logging system. Towards this attempt, the present study has been conducted to investigate the effect of forest harvesting on hydrological components in plot scale (2m*1m) with four replicates in tow slope scale (0-20%, 20-40%) in the northern forests of Iran during December 2014, December 2015. The rain depth was measured by using a rain gauge installed in the study area. The runoff volume and coefficient and sediment yield were also measured through field data collection and lab analyses by weighting and decantation methods. The results of the study showed that there was no significant effects of forest harvesting (P<0.05) on runoff volume and sediment yield and there was significant effects of seasons change (P<0.05) on sediment yield. So that, the ratios of runoff and runoff coefficient, and sediment concentration in harvested area was respectively found some 1/4, 2/3 and 1/16 times of those recorded for control forest area