بررسي عوامل تاثير گذار بر رفتار شهروندي سازماني در كاركنان حوزه ستادي دانشگاه علوم پزشكي شيراز در سال 1388

The impact of effective factors on organizational citizenship behavior in Shiraz University of Medical Sciences`(SUMS) staff in 2010

زمينه و هدف: رفتار شهروندي سازماني ، يك رفتار فردي آگاهانه و با بصيرت است كه اگر چه مستقيما با سيستم پاداش رسمي سازمان بازشناخته نمي شود اما مي تواند بر عملكرد سازمان ، نقش مثبت و تاثير گذاري داشته و كاركردهاي آن را ارتقاء بخشد. در اين مطالعه ، به بررسي رابطه بين رفتار شهروندي سازماني و عوامل تاثير گذار بر آن پرداخته شده است. روش كار: اين مطالعه، مطالعه اي است توصيفي - تحليلي كه به صورت مقطعي بر روي يك نمونه 130 نفري از پرسنل شاغل در حوزه ستادي دانشگاه علوم پزشكي شيراز كه با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي در سال 1388 انتخاب شده اند، انجام شده است . اطلاعات مورد نياز از طريق پرسشنامه جمع آوري شده است. جهت تحليل و ارائه داده ها از آمار توصيفي و ضريب همبستگي پيرسون استفاده شده است. سطح معني داري نيز 0/05 در نظر گرفته شده است. يافته ها: نتايج مطالعه حاكي از آن است كه رفتار شهروندي سازماني با فرهنگ سازماني، شخصيت و كنترل دروني، رابطه آماري مثبت و معني دار (p<0/001) و با استرس شغلي، رابطه آماري معكوس و معني دار (p<0/001) دارد. همچنين، بين ابعاد مختلف رفتار شهروندي سازماني با يكديگر نيز رابطه آماري مثبت و معني دار وجود دارد (p<0/001). از سوي ديگر، بين تواضع با فرهنگ سازماني، كانون كنترل و شخصيت، رفتار مدني با فرهنگ سازماني، گذشت و جوانمردي با فرهنگ و شخصيت و در نهايت ، بين با وجدان بودن با فرهنگ ، رابطه آماري مثبت و معني دار اما بين تواضع، رفتار مدني و با وجدان بودن با استرس شغلي و نيز بين با وجدان بودن و شخصيت ، رابطه آماري منفي و معني داري وجود دارد (p<0/05). نتيجه گيري: كاهش استرس شغلي، وجود عدالت سازماني و فرهنگ سازماني مشوق جمع گرايي و رفتارهاي شهروندي و نيز خصوصيت فردي كاركنان از جمله شخصيت، كانون كنترل و ... بر روي ميزان بروز رفتار شهروندي سازماني توسط كاركنان دانشگاه علوم پزشكي شيراز تاثير گذار است و توجه به هر يك از اين ابعاد و فاكتورهاي كليدي و تلاش در جهت تقويت و حمايت از آنها توسط مديران مي تواند موجب اشاعه هر چه بيشتر اين رفتارها و در نتيجه بهبود عملكرد سازمان شود.

Background: Organizational Citizenship Behavior indicates an individual cautious behavior that although is not known by formal organizational reward system directly, can have a positive and effective role on the organizational performance and lead to functional improvement. In this study the relationship between Organizational Citizenship Behavior and its determinant factors has been surveyed. Materials & Method: This is a cross- sectional study that was done on an accidental sample of 130 staff working in Shiraz University of Medical Sciences (SUMS). The required data was gathered by using a questionnaire and descriptive statistics and person regression test were applied in significant level of 0.05. Results: Results showed that there were statistically positive significant differences between OCB and organizational culture, personality and internal control focus (p<0.001) in contrast with the reversed and significant differences between OCB and job stress (p<0.001).In addition there were statistically positive significant differences between various dimensions of OCB with each other (p<0.001). furthermore , between courtesy and organizational culture, control focus and personality, citizenship behavior and organizational culture, sacrifice with culture and personality and between conscience and culture, the statistically positive significant differences were observed in spite of the statistically negative significant differences between courtesy, citizenship behavior, conscience with job stress and also between conscience and personality(p<0.05). Conclusion: reducing job stress , existing organizational justice and the group oriented organizational culture and also staff` characteristics the same as personality , control focus, etc can have an effective role on the incidence rate of Organizational Citizenship Behavior shown by staff in Shiraz University of Medical Sciences . So attention to each of these dimensions and key factors and attempts for amplifying and supporting them by managers can develop these behaviors and lead to functional improvement in the organizations.