رخداد معدني آرپاچاي، شمال تكاب: كانه زايي اپي ترمال فلزات پايه در پهنه فلز زايي تكاب - انگوران - تخت سليمان

The Arpachay mineralization occurrence, north of Takab: an epithermal base metal mineralization in the Takab-Angouran-Takht-e-Soleyman metallogenic zone

رخداد معدني سرب - روي - مس آرپاچاي در پهنه فلززايي تكاب - انگوران - تخت­ سليمان و در فاصله 60 كيلومتري شمال تكاب جاي دارد. سنگ­ هاي رخنمون­ يافته در منطقه شامل مجموعه‌اي از سنگ­ هاي آتشفشاني، آتشفشاني - رسوبي و رسوبي اليگوميوسن است كه توسط توده­ هاي گابرويي و گرانوديوريتي مورد هجوم قرار گرفته ­اند. كانه­ زايي در اين منطقه به­ صورت رگه ­هاي سيليسي ­كانه­ دار درون توده گابرويي رخ داده است. نتايج مطالعات سنگ­ نگاري توده گابرويي نشان مي­دهد كه بافت چيره در اين سنگ­ها هتروگرانولار با درشت‌بلورهاي پلاژيوكلاز و كلينوپيروكسن است. بر پايه مطالعات زمين­ شيميايي، اين سنگ­ها مربوط به محيط­ هاي حاشيه فعال قاره­اي هستند و ماهيت كالك ­آلكالن دارند. نتايج اين مطالعات بيانگر آلايش ماگماي مادر اين سنگ­ها با مواد پوسته‌اي است. بر پايه مطالعات ميكروسكوپي، كانه ­هاي موجود در كاني­سازي منطقه مورد مطالعه شامل گالن، اسفالريت، كالكوپيريت و به مقدار كمتر پيريت و كاني‌هاي باطله شامل كوارتز و كلسيت هستند. ساخت و بافت مواد معدني و باطله شامل رگه- رگچه‌اي، دانه­ پراكنده، بِرشي، پُركننده فضاي خالي، جعبه­اي، شانه‌اي، پَر مانند، كاكُلي و جانشيني است. دگرساني گرمابي به بخش­هاي سيليسي، سريسيتي - آرژيليكي و كربناتي پهنه ­هاي كانه­ دار محدود مي­شود. در بيرون از پهنه‌هاي كانه­دار، دگرساني به‌صورت سريسيتي و كلسيتي - كلريتي­ شدن (دگرساني پروپليتيك) گابروي ميزبان رخ داده است. چهار مرحله كانه‌زايي در رخداد معدني آرپاچاي قابل تفكيك است. اين مراحل با بِرشي و سيليسي­ شدن سنگ­هاي ميزبان (مرحله اول) آغاز و به­ ترتيب با ته­نشست كوارتز، كالكوپيريت و پيريت در رگه­ ها و سيمان گرمابي بِرش­ ها (مرحله دوم)، رگه و رگچه ­هاي كوارتز - گالن - اسفالريت (مرحله سوم) و سرانجام تشكيل رگه و رگچه­ هاي منفرد تا دسته رگچه­هاي نيمه­موازي تا متقاطع كوارتزي - كربناتي تأخيري بدون كانه ­زايي (مرحله چهارم) ادامه يافته است. مقايسه الگوي عناصر REE در بخش­هاي كانه ­دار و گابروي ميزبان بدون كانه ­زايي، بيانگر تهي­شدگي مشخص در ميزان اين عناصر در بخش ­هاي كانه­دار ­است. اين امر مي­تواند بيانگر ميزان بالاي واكنش ميان سيال‌هاي كانه­زا و سنگ ميزبان در آرپاچاي باشد. ويژگي­هاي زمين­ شناسي، كاني­ شناسي و ساخت و بافت رخداد معدني آرپاچاي با نوع سولفيداسيون حدواسط كانسارهاي اپي‌ترمال فلزات پايه قابل مقايسه است.

Arpachay Pb-Zn-Cu mineralization occurrence is located in the Takab-Angouran-Takht-e-Soleyman metallogenic zone, 60 km north of Takab. Rock units exposed in the area consist of Oligo-Miocene volcanic, volcano-sedimentary and sedimentary units which are intruded by gabbroic and granodioritic plutons. Mineralization occurs as ore-bearing quartz veins hosted by gabbroic pluton in this area. The gabbro shows hetero-granoular texture consisting of plagioclase and clinopyroxene phynocrysts. Geochemical data indicate a calc-alkaline affinity for the gabbroic rocks, associated with active continental margin. These data demonstrate contamination of the parental magma with crustal materials. Based on microscopic studies, ore minerals include galena, sphalerite, chalcopyrite with minor pyrite, and quartz and calcite are present as gangue minerals in the Arpachy occurrence. The ore minerals show vein-veinlets, disseminated, breccia, open space filling, box-work, plumose, cockade and replacement textures. Hydrothermal alteration is restricted to the silicified, sericitic-argillitic and carbonatic altered parts of the ore zones., Alteration occurs as sericitization and calcitization-chloritization (propylitic alteration) of host gabbro. Four stages of mineralization can be distinguished at the Arpachy occurrence. These stages are progressed from brecciation and silicification of host rocks (stage 1) to quartz-chalcopyrite-pyrite‒cemented veins and breccias (stage 2), quartz-galena-sphalerite veins and veinlets (stage 4) and finally individual or sets of late barren quartz-carbonate veins and veinlets (stage 4) in the outer parts of the mineralization zones. REE pattern of the host rocks and the mineralized samples indicate that mineralized samples are depleted in REE. This signature may indicate high water/rock interaction at Arpachay. Geological, mineralogical and textural characteristics of Arpachay occurrence are comparable with intermediate-sulfidation style of epithermal base metal deposits.