عنوان مقاله :
بررسي تغييرات تنش و آهنگ كرنش در البرز مركزي با استفاده از سازوكار كانوني زمين لرزه‌ها و بردارهاي سرعت GPS
عنوان به زبان ديگر :
Investigation of stress and strain rate variations in the Central Alborz by using earthquake focal mechanisms and GPS velocity vector data
پديد آورندگان :
پوربيرانوند، شاهرخ پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله تهران , تاتار، محمد پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله تهران
كليدواژه :
افراز دگرشكلي , البرز مركزي و آهنگ كرنش , وارون‌سازي سازوكار كانوني زمين لرزه‌ها , تنش و آهنگ كرنش
چكيده فارسي :
البرز به عنوان يكي از ايالت‌هاي لرزه‌زمين‌ساختي مهم در ايران به دليل استقرار كلان‌شهر تهران در بخش‌هاي جنوبي آن از نظر سوانح طبيعي، به خصوص زمين‌لرزه، داراي خطرپذيري بالايي است. اهميت اين ناحيه همچنين باعث توسعۀ شبكه‌اي نسبتاً متراكم از ايستگاههاي GPS در اطراف آن شده است. در اين مطالعه از داده‌هاي سازوكار كانوني زمين‌لرزه‌ها كه از منابع مختلف به دست آمده‌اند، براي وارون‌سازي تانسور تنش در البرز مركزي استفاده شده است. از سوي ديگر در اين مطالعه درون‌يابي بردارهاي سرعت GPS بر روي يك شبكه مستطيل‌شكل و مشتق‌گيري در مركز هر سلول براي مطالعۀ آهنگ كرنش در اين ناحيه مورد استفاده قرار گرفت. نتايج اين مطالعات نشان از تغييرات مكاني در محورهاي اصلي تنش و آهنگ كرنش در قسمتهاي مختلف البرز مركزي داشت كه بيانگر پيچيدگي‌هاي ژئوديناميكي منطقۀ مورد مطالعه است. در نهايت اختلاف زاويه‌اي بين راستاهاي تنش بيشينۀ افقي و راستاي فشارشي محورهاي آهنگ كرنش در محل خوشه‌هاي زمين لرزه‌ها محاسبه شد. اين مطالعه نشان داد كه ميزان افراز دگرشكلي در قسمتهاي مياني البرز مركزي، جايي كه حركات راستالغز بر روي گسلهاي مشا و فيروزكوه مشاهده مي‌شود، سهم بيشتري در فرايندهاي جاري دگرشكلي البرز مركزي بر عهده دارد. در عوض در شمال رشته كوه، جايي كه حركت هاي عمدتاً شيب لغز بر روي راندگي خزر و گسل شمال البرز اتفاق مي‌افتد، افراز دگرشكلي نقش كمرنگ‌تري را ايفا مي كند.
چكيده لاتين :
he Alborz, as one of the important seismotectonic provinces in Iran, has a great vulnerability from natural disasters, especially seismic risk point of view, because of the existence of Tehran megacity in its southern edge. The importance of this area has caused a relatively dense GPS network around it. In this study, the earthquake focal mechanism data obtained from different resources was used for stress tensor inversion in the Central Alborz. On the other hand, interpolation of the GPS vectors in rectangular grids and differentiation in the center of each grid cell was used for the study of strain rate in this area. The results showed special variation in principal axes of stress and strain rate, and also the changes in areal and maximum shear strain rates in different parts of the Central Alborz, which shows the geodynamic complexity of the study area. Finally, the angular differences between the maximum horizontal stress and strain rate compressive axis directions were calculated in the location of the clusters of the earthquakes. These calculations showed that the extent of the strain partitioning in the middle parts of the mountain range, where strike-slip motions on Mosha and Firuzkuh faults are observed, has more significant effect on the current deformation processes in the Central Alborz. Meanwhile, in the Northern parts of the range, where dominantly sip slip motions on Khazar Thrust and North Alborz fault occurs, deformation partitioning plays a minor role in the region.
