هندسه و جنبش شناسي گسل عطاري در جنوب خاور البرز مركزي

Geometry and kinematics of the Attary Fault in southeast of the Central Alborz

گسل عطاري گسلي مورب لغز است كه طول نقشه‌برداري شده آن در حدود 20 كيلومتر و ادامه شمال خاوري و جنوب باختري آن پوشيده است. با اين حال در شمال كوير چاه جام گسلي شكل گرفته است كه ميتوان آن را ادامه شمال خاوري گسل عطاري دانست. بررسي تصاوير ماهوارهاي نشان ميدهد كه سامانه گسلي ميامي به طرف جنوب باختر تا شمال كوير چاه جام تداوم دارد. بنابراين مي توان پيشنهاد كرد كه اين سامانه در شمال كوير چاه جام به گسل عطاري ميپيوندد و با احتساب قسمتهاي از گسل كه پوشيده ترسيم شدهاند؛ درازاي گسل عطاري به حدود 127 كيلومتر ميرسد. در شمال باختر گسل عطاري هم گسل پيغمبران وجود دارد كه بيشنيه جابه‌جايي روي آن تا حدود 4 كيلومتر گزارش شده است. گسل پيغمبران به طرف باختر به گسل سمنان متصل مي‌شود. از اين رو با وجود اينكه گسل عطاري جابه‌جايي زيادي نداشته و به‌طور عمده سنگهاي آتشفشاني ائوسن را بريده است؛ ليكن از پيوند اين گسل با گسل‌هاي پيغمبران، سمنان و سامانه گسلي ميامي يك سامانه گسلي بزرگتر شكل ميگيرد كه ميتوانسته است به عنوان مرز بين ايران مركزي و البرز عمل كند. همچنين با توجه به اينكه گسل عطاري در جنوب خاوري البرز مركزي و با شيب زياد (°75-60) رو به جنوب - جنوب خاور قرار گرفته است؛ به نظر ميرسد كه گلساخت مثبت كه عموماً يك چهارچوب كلي براي البرز مركزي در نظر گرفته ميشود؛ در اين قسمت از البرز شكل نگرفته است. مطالعات همچنين نشان ميدهند كه يك جنبش چپ‌بُر به دنبال حركت رو به باختر خزر جنوبي در سنوزوسيك پسين روي گسل عطاري پديدار شده است.

The Attary Fault is an oblique fault with a mapped length of ~20 km. It is concealed by Quaternary deposits both northeastward and southwestward. However, there is a fault in the north of Kavir-e-Chah Jam that can be considered as the northeast continuation of the Attary Fault in this area. In addition, satellite imagery reveals that the Mayamey Fault System extends southwestward into north of the Kavir-e-Chah Jam. Therefore, the Attary Fault may join the Mayamey Fault System in the north of Kavir-e-Chah Jam and hence reach a length of ~127km, considering the concealed parts. There is another major fault with maximum reported uplift of 4km, called the Peyghambaran Fault, to the northwest of the Attary Fault. To the west, the Peyghambaran Fault is linked to the Semnan Fault. The connection of the Attary Fault to the Peyghambaran Fault, Semnan Fault and Mayamey Fault System leads to creation of a greater fault system that could have served as the boundary between Alborz and Central Iran, despite the fact that the Attary Fault does not represent significant uplift and mostly cuts the Eocene volcanics. Additionally, since the Attary fault steeply dips to SSE (60-75◦), the so-called “positive flower structure” which is widely regarded as the general framework for the Central Alborz has not formed in this part of the range. Our study also shows that a left-lateral motion has been initiated on the Attary Fault following the westward motion of the south Caspian basin in the Late Cenozoic.