ارزيابي و تخمين ذخيره پلاسري تيتانيوم خانيك - غازان اروميه، آذربايجان غربي

Mineralogy and Reserve Evaluation of Khanik-Gazan Titanium Placer Deposit, Urmia, Northwest Iran

كانسار پلاسري تيتانيوم خانيك - غازان در 82 كيلومتري شمال باختري شهر اروميه و در انتهاي شمال باختري زون ساختاري سنندج - سيرجان واقع شده است. بر اساس مطالعات كانه ­نگاري مشخص شد كه كانه­ هاي فلزي اصلي اين ذخيره، ايلمنيت، ايلمنو - مگنتيت و مگنتيت مي­باشند و مطالعات سنگ­نگاري نيز سنگ­ هاي منشاء اين كاني­ها را عمدتاً گابروهاي لايه ­اي مشخص نموده است. نتايج بررسي دانه­ بندي و تعيين ابعاد نمونه كلي اين پلاسر نشان داده است كه 68 درصد از حجم رسوبات، ماسه (جزء ريزتر از 2/36 ميلي‌متر) و 32 درصد باقي­مانده، گراول (بخش درشت­تر از 2/36 ميلي­متر) مي­باشد. طراحي اكتشافي در بخش ­هاي اميد بخش اين ذخيره بر اساس مطالعات صحرايي، نتايج تجزيه ­هاي شيميايي نمونه ­برداري ­هاي اوليه و نقشه ­هاي توپوگرافي و زمين­شناسي تهيه شده با مقياس­ هاي1/5000 و 1/2000 صورت گرفت و بر اين اساس، تعداد 8 ترانشه و 43 چاهك اكتشافي در محل­هاي مناسب حفر گرديد. با رعايت اصول نمونه ­برداري مختص ذخاير پلاسري، تعداد 252 نمونه از كارهاي اكتشافي برداشت و به روش فلورسانس اشعه ايكس (XRF) مورد تجزيه شيميايي قرار گرفتند. پردازش­هاي آماري، ميانگين عيار TiO2 در ترانشه­ ها را 1/72 درصد وزني (متغير از 0/6 تا 3/29) و در چاهك ­هاي اكتشافي، 2/39 درصد وزني (متغير از 1/01 تا 4/83) تعيين كرده است. با استفاده از روش مقاطع قائم، ذخيره قطعي كانسنگ پلاسري تيتانيوم خانيك - غازان، 12 ميليون تن با عيار ميانگين 33/2 درصد وزني TiO2 تخمين زده شد. بر اساس بررسي­ هاي درجه آزادي صورت پذيرفته روي نمونه­هاي معرف كانسنگ مشخص شد كه محدوده ابعادي مناسب براي خردايش بخش ماسه ­اي، µm500- و براي بخش گراولي، µm250- مي­باشد. مطالعات فرآوري نيز نشان داده است كه فراكسيون 70+ مش (210+ ميكرون) بخش ماسه ­اي كانسنگ پلاسري محدوده مورد مطالعه، كنسانتره ­پذيري بالايي داشته بطوريكه با استفاده از اسپيرال به عنوان پرعيار كننده اوليه و ميز لرزان به عنوان پرعيار كننده نهايي، كنسانتره ايلمنيتي با عيار 40/11 درصد وزني TiO2 و بازيابي 86/41 درصد به دست آمده است.

The Khanik-Qazan placer deposit is located at 82 km northwest of Urmia city, western Azarbaijan province. This area is a extremity northwest part of the Sanandaj-Sirjan structural zone. Microscopic studies show that ilmenite, ilmeno-magnetite and magnetite are the main ore minerals and layered gabbros are the main source rocks of these ore minerals. The prospecting activities in this area indicated good results relating to the existence of economic potential of ilmenite and titano-magnetite placer resource. Investigation of particles size distribution of representative total sample of the placer, indicated that 68 vol% of placer sample has sand size (< 2.36 mm), and the residual portion has gravel size (> 2.36 mm). An exploration plan was designed according to field geology studies, preliminary chemical analyses and prepared topographical and geological maps (1/5000 and 1/2000 scales). Eight trenches (a total length of 778.5 m and 1747 m3 total volume with 131 representative samples) and 43 test pits (a total depth of 140.3 m and 362 m3 volume with 121 representative samples) were drilled during the exploration phase. Geochemical analyses (carried out by XRF method) show that the grades of TiO2, ranges from 0.6 to 3.29 wt% (1.72 wt% in average) in exploration trenches and 1.01 to 4.83 wt% (2.39 wt% in average) in test pits. Vertical cross sectional method and geostatistical methods were used to reserve estimation of the placer ore. The estimated ore (in proved category) were measured 12 Mt with TiO2 grade of 2.338 wt% by classic method. Based on liberation degree study, suitable particle size for grinding of sand and gravel fractions were determined -500 µm and -250 µm for sand and gravel fractions, respectively. Mineral processing (ore dressing) studies show that the fraction +70 mesh (+210 micrometer) of sandy part of the Khanik-Qazan palcer ore have high concentrability, so that, an ilmenite concentrate containing 40.11 wt% TiO2 and recovery percentage of 86.41 are produced by using spiral classifier as primary concentrator and shaking table as final concentrator.