بررسي روش‌هاي مختلف برآورد كرنش و تنش لرزه‌اي و برآورد نرخ كوتاه‌شدگي پوسته زمين در ايران با به‌كارگيري سازوكار زمين‌لرزه‌‌ها

Investigation of various stress and strain determination methods and crustal shortening in Iran using focal mechanism of the earthquakes

در اين پژوهش، تنش، كرنش و نرخ كوتاه‌شدگي پوسته زمين در ايران با روش‌هاي كاسترف و مولنار برآورد شده و هم‌چنين نقش منطقه‌بندي در برآوردها نيز بررسي شده است. در اين راستا، شمار 637 زمين‌لرزه با بزرگاي گشتاوري بزرگ‌تر از 5/5 در بازه زماني سال‌هاي 1909 تا 2016 به‌كار برده شده است. راستاي فشار، كشش و كرنش لرزه‌اي با دو روش (بلوك‌بندي و هر زمين‌لرزه جداگانه) و هم‌چنين كوتاه‌شدگي افقي و تغييرات قائم پوسته زمين برآورد شده‌اند. راستاي فشار و كشش و اندازه كرنش لرزه‌اي به‌دست آمده از سازوكار زمين‌لرزه‌ها به سه ‌صورت برآورد شد: هر زمين‌لرزه جداگانه، منطقه‌بندي º1׺1 و منطقه‌بندي زمين‌ساختي. داده‌پردازي نشان مي‌دهد كه راستاي فشار و كشش و اندازه كرنش لرزه‌اي شديدا به نوع منطقه‌بندي وابسته است. هم‌چنين، برآورد اندازه كرنش لرزه‌اي با دو روش كاستروف و مولنار با يكديگر تفاوت آشكاري نشان مي‌دهند. با اين حال مي‌توان گفت، بيش‌ترين دگرشكلي در ايران در گستره دشت‌بياض و قائن در خاور ايران روي مي‌دهد. برآورد سرعت قائم پوسته زمين در زاگرس فراخاسته، ستبرشدگي و در فروافتادگي پيش‌بوم زاگرس، نازك‌شدگي پوسته را به‌دنبال داشته، كه هم‌خواني خوبي با زمين‌ساخت گستره دارد. اگرچه، در البرز خاوري اين برآورد فراخاست بوده، در البرز باختري فرونشست به‌دست آمده كه با زمين‌ساخت البرز كه يك گستره برخوردي فشاري و مايل است هم‌خواني ندارد.

n this research, stress, strain and crustal shortening were calculated in Iran using Kastrov and Molnar methods and also role of gridding in the estimations has been investigated. In this view, numbers of 637 earthquakes with moment magnitude greater than 5.5 in time interval of 1909-2016 were applied. Pressure and tension directions, seismic strain resulted by two methods (gridding and every earthquake individually) and also horizontal and vertical crustal displacement velocity were estimated. Pressure and tension directions and seismic strain deduced by earthquake focal mechanisms, were calculated in three manners: every earthquake individually, 1°×1° and tectonical grindings. Data processing shows that pressure and tension directions and seismic strain are intensely related to the kind of the gridding. Also, there is clear difference between estimation of the strain with the two methods of Kastrov and Molnar. Nevertheless, it could be concluded that maximum deformation is going on in Dasht-e Bayaz and Qaen area in the eastern Iran. Vertical velocity estimations in High Zagros and Zagros Foredeep are crustal thickening and thinning, respectively, which is in accordance well to tectonic of the area. Although, this estimation in eastern and western Alborz are uplift and subsidence, respectively, which the later one is not in accordance with Alborz tectonic with an oblique collision.