تاثير تغيير كاربري اراضي و تغييرات بارش بر توليد رسوب در حوزة آبخيز طالقان

Effect of Land-use and Precipitation Changes on Sediment Yield Case Study: Taleghan Watershed

تغيير در نوع استفاده از عرصه هاي طبيعي كشور مشكلي است كه از گذشته هاي دور مطرح بوده است. شيوه هاي بهره برداري اراضي، بهره برداري از جنگل و مرتعٌٌ، ايجاد مناطق مسكوني و شهري و... از عواملي هستند كه روي شدت فرسايش و توليد رسوب يك منطقه اثر مي گذارند. لذا آگاهي از مقادير كمي فرسايش خاك ناشي از تبديل اراضي مي تواند در برآورد دقيق اثرات نامطلوب، پنهان و غير ملموس فرسايش موثر عمل نموده و اين امر به برنامه ريزي هاي استراتژيك در جهت مديريت پايدار اراضي كمك مي‌كند. در مطالعه حاضر دوره آماري 1349 تا 1383 مورد بررسي قرار گرفت. اين دوره به دو زير دوره 1349 تا 1366 و 1366 تا 1383 تقسيم گرديد. طي دو دوره ذكر شده آمار داده هاي رسوب¬سنجي، هواشناسي (بارندگي) و هيدرولوژيك (دبي) با در نظر گرفتن تغييرات كاربري اراضي مورد آناليز قرار گرفت. نتايج حاكي از آن است كه با در نظر گرفتن دوره هاي ترسالي و خشكسالي علت كاهش رسوب در طي اين دو دوره در بارندگي مشابه مربوط به اثرات افزايش اراضي رها شده در منطقه مي باشد. همچنين عامل دبي با توجه به اختلاف بين دبي هاي بدون بعد قبل از 1366 و بعد از 1366 با سطح معني داري معادل 0/98 با احتمال 99 درصد معني دار نيست. به عبارت ديگر كاهش توليد رسوب در اين دوره زماني را مي توان به تغييرات كاربري اراضي يعني افزايش اراضي رها شده و در نتيجه افزايش اراضي مرتعي در منطقه مرتبط دانست.

Natural landscape alternation is a problem that has been under debate for a long time. Landutilization techniques like agriculture, forest and rangelands, residential and urban are amonginfluential criteria affecting erosion severity and sediment yield in a given region. In this respect,land management is a promising option to mitigate it. Thus, acquaintance with quantitative soilerosion owing to land-use changes is of great importance for estimating disadvantages andlatent and intangible symptoms of erosion. Strategic planning for sustainable developmentcould be benefited from such knowledge. The current research considered a statistical periodfrom 1970 to 2004. This period was sub-divided into two separate periods from 1970 to 1987and from 1987 to 2004. During these periods, statistics relating to sedimentation, climatology(precipitation) and hydrology were analyzed. Results revealed that the sediment reduction inthese two periods under similar rainfall would be as a result of an increase in abandoned areas.