ارزيابي كارايي روش تحليل سلسله مراتبي در پيش بيني پتانسيل آب زيرزميني (مطالعه موردي: دشت قروه - دهگلان)

Assessing the effectiveness of the analytic hierarchy process as a groundwater predicting tool (Case study: Ghorve-Dehgolan plain

تعيين پتانسيل منابع آب زيرزميني با توجه به نياز روز افزون كشور ايران به آب، امري ضروري و اجتناب ناپذير تلقي مي گردد. در اين پژوهش، به منظور ارزيابي كارايي روش تحليل سلسله مراتبي در شناسايي مناطق داراي پتانسيل آب زيرزميني، از پارامتر هاي سنگ شناسي، بارندگي، تراكم زهكشي، تراكم خطواره و شيب زمين در قالب مطالعه اي موردي در دشت قروه دهگلان استفاده شد. نظر ده كارشناس براي مقايسات جفتي اين پارامتر ها در قالب پرسش نامه تهيه گرديد. وزن نرمال شده اين پارامتر ها بر اساس مقياس ساعتي و اهميت نسبي آن ها در پتانسيل آب زيرزميني با روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و فن بردار ويژه تعيين گرديد. براي تهيه نقشه توزيع خطواره ها از تصاوير ETM+ ماهواره لندست و نرم افزار PCI Geomatica استفاده شد. درنهايت، نقشه پيش بيني پتانسيل آب زيرزميني به وسيله تركيب خطي وزني و با استفاده از نرم افزار ArcGIS 9.3 تهيه شد. اعتبار سنجي نقشه پيش بيني پتانسيل آب زيرزميني بر پايه مدل نسبت فراواني و با استفاده از نتايج آزمايش پمپاژ 20 چاه در منطقه مورد مطالعه انجام گرفت. نتايج حاصل از مقايسه پتانسيل پيش بيني شده آب زيرزميني و توصيف ظرفيت ويژه چاه ها نشان داد كه دقت نقشه پيش بيني پتانسيل آب زيرزميني 85 درصد است. بنابراين به كارگيري روش تحليل سلسله مراتبي به منظور پيش بيني پتانسيل آب زيرزميني مخصوصاً در آبخوان هاي فاقد اطلاعات بسيار مفيد و قابل اعتماد است.

Determination of groundwater potential in respect to increasing trend of water demand in Iran، is found to be an unavoidable and vital subject. The present research was aimed to assess the efficiency analytical hierarchical process (AHP) to identify potential groundwater zones. Initially، five parameters (viz.، lithology، annual rainfall، drainage density، lineament density and land slope) were used in Ghorveh-Dehgalan plain. Influencing groundwater potential were selected. A questionnaire was prepared to collect ten experts attitudes to paired comparison of such parameters. The normalized weights of criteria/parameters were determined based on Saaty’s 9 point scale and its importance in specifying groundwater potential zones using analytical hierarchy process (AHP) and eigenvector method. To prepare lineament distribution maps، ETM+ Landsat images and PCI Geomatica were applied. Finally، the set of criteria were integrated by weighted linear combination method using ArcGIS 9.3 software to generate groundwater potential prediction map. The pumping test results collected and overlaid with groundwater potential prediction map. The validation of the groundwater potential prediction map was conducted based on frequency ratio and results of pumping 20 wells in study area. Results from comparing predicted potential of groundwater and by the groundwater specific capacity (SPC) showed 85% accuracy. It was established in the study that the AHP technique is promising of make accurate and reliable prediction، specifically in no-data aquifers.